Gierek, szampany i krzyki nad ranem. Matka i córka - dwie medalistki olimpijskie

Mateusz Skwierawski 16 Sierpnia 2021, 06:37

WP SportoweFakty / Marta Wieliczko z mamą Małgorzatą Dłużewską-Wieliczko

• Żniwa stop! Dobek biegnie. Orkiestra już czeka na olimpijczyka z Osowa

Z Martą Wieliczko jedziemy dalej: spod sklepu do Płochocinka. Tam co środę mama zawodniczki spotyka się z koleżankami w domu seniora. Nie przypomina jednak kobiety po 60-tce. Jest wysoka, ma 176 centymetrów wzrostu, a do tego ruchliwa. To dusza towarzystwa, uśmiech nie schodzi z jej twarzy. Jak na byłą sportsmenkę przystało - dba o formę. Jeździ rowerem 6 kilometrów w jedną stronę: z domu do Płochocinka. Choć jak przyznaje: "mogłaby samochodem, ale nie chce".

Pierwszy raz zdarzyło się, by na spotkanie w domu seniora przyszły dwie medalistki olimpijskie. Małgorzata Dłużewska-Wieliczko zdobyła srebrny medal na olimpiadzie w Moskwie w 1980 roku. Jej córka Marta 41 lat później też w wioślarstwie osiągnęła na igrzyskach ten sam sukces (Marta na odcinku 2 kilometrów, jej mama na odcinku 1 kilometra). Marta wywalczyła srebro w czwórce z Agnieszką Kobus-Zawojską, Marią Sajdak i Katarzyną Zillmann. I do rodzinnej wioski przyjechała zostawić medal.

Medale przy garnkach

Czeka na nią cała sala. Wypatrujące głowy tylko zmieniają się w oknach. W głównym pokoju kilka złączonych stołów tworzy jeden - nakryty szarą ceratą ustawiony jest w literę "L". Nie ma wolnego miejsca. Na drewnianych deskach do krojenia chleba stoją trzy garnki wypełnione letnią "parzybrodą", czyli kapuśniakiem - zupą z warzywami z tamtejszych upraw, dopiero co zebranych z pola. Gdy Marta i Małgorzata pojawiają się w progu, rozlegają się brawa i zaczynają śpiewy. "Sto lat", "Niech jej gwiazdka pomyślności". Czerwona na twarzy Marta Wieliczko stojąca z mamą na środku, z trudem powstrzymuje emocje. Oczy ma mokre, jest zawstydzona, ale też jakby dochodziło do niej, co osiągnęła.

- Mamy medalistkę! - wzruszyła się jedna z pań. - Marcia, jedz, to dla ciebie! - dopowiada druga. Z rąk do rąk przekazywane są dwa srebrne medale: z Tokio i z Moskwy. Okulary na nosach, pokrowce na stołach. Każda z pań dokładnie się przygląda, przewraca jeden i drugi krążek. Tak, jakby trzeba go było najpierw wszędzie dotknąć, a dopiero później przekazać dalej. - Ten z Tokio cięższy - słychać. - Zobacz, Marta, to twój cały trud - komentują.

A Marta Wieliczko siedzi tuż przy wejściu, na czole stołu. - Herbatki, kawki? Możesz już normalnie jeść? - dopytują panie. - Dolej sobie jeszcze łyżkę, ale weź ze spodu, ziemniaki i mięso zbierz - robią, co mogą, żeby medalistce igrzysk niczego nie brakowało. W pomieszczeniu jest szum, co jakiś czas błyskają flesze. Dwa równo ułożone srebrne krążki z naciągniętą wstążką leżą obok pustych misek, aluminiowego rondla i są już w telefonach każdej z pań.

Marta Wieliczko i jej mama (obie z prawej) w domu seniora w Warlubiu

Marta: Słyszałam trzask obracających się wioseł: "Czy, czy, czy, czy" - coś w tym stylu.
Małgorzata: Ja pamiętam słowa koleżanki: "Podnosimy, damy radę".
Marta: A nam przecież rozgrzewka nie wyszła. I fala była ogromna.
Małgorzata: A w naszym biegu? Falstart był. "To pewnie my" - od razu pomyślałam. Bo super zaczęłyśmy.
Marta: A pamiętasz, co zobaczyłaś na mecie?
Małgorzata: To, co przyśniło mi się w nocy. Pana pokazującego literę "V" na palcach. A ty?
Marta: Od razu spojrzałam na tablicę z wynikami. "Mamy to" - krzyknęłam. Poczułam spokój.

Krzyki z domu

Małgorzata: Zegarek nastawiłam na 1.30 w nocy. Czekaliśmy z mężem do za dziesięć 4 rano. Nawet kawy nie parzyłam, trzymały nas emocje.
Marta: A co mama myślała, gdy przepłynęłyśmy pierwszy tysiąc metrów?
Małgorzata: Na srebro nie liczyłam, ale wiedziałam, że macie dobrą końcówkę i że na brąz jest szansa.
Marta: A po medalu?
Małgorzata: W domu takie krzyki były, że sąsiad, który buduje się obok, powiedział rano: "Radia nie mam, telewizji też, ale wiedziałem, że jest podium".
Marta: Mamo, dodzwonić się do was nie mogłam.
Małgorzata: Telefony dzwoniły od 4 rano do 20 wieczorem. Oka nie zmrużyłam do ósmej, a później padłam.
Marta: Trzy godziny po starcie połączyłam się z tatą. Jechałyśmy do wioski autobusem.
Małgorzata: Ojciec podstawił mi słuchawkę. - Mam to samo, co ty! - wołałaś do mnie.

Srebrne medalistki z Tokio. Marta Wieliczko - druga od prawej

Marta: A wiesz, że ty mi za dużo o wioślarstwie i swoich sukcesach nie mówiłaś?
Małgorzata: Córcia. Bo jak opowiadałam twoim starszym siostrom, Kasi i Hani, to przekręcały! Mówiły, że mama jest kajakarką. Jaką kajakarką?!
Marta: Ja cię nawet nie pytałam, jak było na igrzyskach w Moskwie.
Małgorzata: A chcesz wiedzieć?
Marta: Opowiadaj!
Małgorzata: My na trzysta metrów przed metą byłyśmy czwarte.
Marta: Tak jak my w Tokio po połowie trasy.
Małgorzata: Zaczęło się od falstartu. Początkowo nikt nie wiedział, kto go zrobił. Denerwowałam się, że cztery lata pracy pójdą na marne. Sędziowie cofnęli wszystkich na start. Okazało się, że to nie my. Przy drugiej próbie stanęły Rosjanki, pękło im pióro. "Znowu to samo?" - pytałam samą siebie. Płynęłyśmy dalej, ale przez to zamieszanie nie dałyśmy z siebie całej pary.
Marta: Ale przed metą dałyście show!
Małgorzata: Działałam jak robot: "Ruch rąk, ruch nóg". Myślałam: "Jeszcze 40 metrów, 30 m... Wytrzymam, już bliziutko" - nakręcałam się. Widziałam już kibiców. Słyszałam wrzaski: "Szybciej, mocniej". Gwar był niesamowity, nie mogłam się skupić. Dzwonki, kołowrotki, piski.
Marta: I z czwartego miejsca zrobiłyście drugie.
Małgorzata: My przecież byłyśmy na początku rozczarowane. 46 setnych sekundy zabrakło do złota. Fotokomórka musiała rozstrzygnąć, kto wygrał.

Napięcie

Marta: Ja na pomoście pomyślałam: "Wszyscy teraz się budzą, włączają telewizory i liczą na nas".
Małgorzata: Miałam tak samo. Trener zamknął się z nami w hangarze przed startem i powiedział: "To wasze trzy minuty. Pokażcie, co umiecie".
Marta: A wiesz, że z nas zeszło napięcie dopiero po przepłynięciu tysiąca metrów?
Małgorzata: Jakby to były dwa oddzielne biegi. Widziałam.
Marta: Taktyka była jasna: idziemy z Chinkami na noże. Najpierw musiałyśmy okiełznać falę. Do tego jeszcze wiało, mieszało nami na wodzie jak w kotle. Ale na półmetku któraś z dziewczyn krzyknęła: "Teraz! Razem!". I mamo, jak poszło... przyszła taka świeżość!
Małgorzata: Niemki stanęły, coś się im stało.
Marta: Jak Agnieszka krzyknęła "srebro" tuż przed metą, to zaczęłyśmy jeszcze szybciej wiosłować. Z tego całego stresu, przed biegiem, nie wyjęłam z łódki sprzętu: szmatki i butelki z wodą. Zabrałam je dopiero dzień później.

Cel? Być jak mama

Małgorzata Dłużewska-Wieliczko ze srebrnym medalem z igrzysk olimpijskich w Moskwie w 1980 roku

Małgorzata: Miałaś odprawę po medalu?
Marta: To znaczy?
Małgorzata: My w Moskwie codziennie o 8 rano mieliśmy tak zwane odprawy. Kto zdobył medal, wychodził na środek. Edward Gierek gratulował nam osobiście.
Marta: I jak wrażenia?
Małgorzata: Miał bardzo mięciutką rękę! Jak pupa niemowlaka!
Marta: A wioślarki mają przecież mocny uścisk dłoni!
Małgorzata: "Gratuluję udanego startu" - zwrócił się oficjalnie, ale biła od niego delikatność.
Marta: My dojechałyśmy do wioski olimpijskiej wieczorem. Na dole, w holu, pojawili się polscy sportowcy, około setka, bo nie każdy mógł zejść. Dostałyśmy brawa, gratulacje. I pobiegłyśmy na wywiady!

Teatr i selfie

Małgorzata Dłużewska-Wieliczko i Czesława Kościańska

Marta Wieliczko z mamą Małgorzatą Dłużewską-Wieliczko