Igrzyska Olimpijskie 2020. Pięć historii o miłości

Paweł Kapusta 23 Lipca 2019, 21:36

WP SportoweFakty / Paweł Kapusta / Na zdjęciu: Agnieszka Kobus-Zawojska

• Wilfredo Leon. Dar od Boga

Równo rok przed startem XXXII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Tokio sprawdzamy, jak wygląda życie naszych mistrzów dyscyplin niszowych. Jakie rozterki targają ludźmi, od których za 12 miesięcy będziemy wymagać medali.

Damian Szwarnowiecki podczas zgrupowania w Centralnym Ośrodku Sportu w Giżycku. fot. Paweł Kapusta

CZYTAJ TAKŻE: Marsz Równości w Białymstoku. Jagiellonia upomniała swojego kierownika - KLIKNIJ!

- Droga jeszcze daleka, ale swoje szanse na wyjazd oceniam wysoko - wyraźnie zaznacza i dodaje: - To taki sport, że każdy może wygrać z każdym. Również na igrzyskach.

Spotykamy się w Centralnym Ośrodku Sportu w Giżycku. W tutejszej kawiarence zamawiamy małą czarną i toniemy w sofie sprawiającej wrażenie, jakby pamiętała ostatni olimpijski medal polskiego judoki. To już ponad 20 lat (dokładnie 23), gdy Paweł Nastula w Atlancie cieszył się ze złota. Wyzwanie przed następcami legendy jest więc ogromne.

Opowiada. Że trening techniczny zaczyna o siódmej. Zawodnicy ćwiczą walkę o uchwyt. 45 minut. Później prysznic, śniadanie. O 10 mają kolejne zajęcia, przeważnie na macie bądź w siłowni. Dwie i pół godziny. Prysznic, obiad, pół godziny snu. O 16 znów trening. Znów dwie i pół godziny maty albo siłowni. Prysznic, kolacja. Na koniec dnia fizjoterapeuta, czasem rozmowa z psychologiem.

Raz na kilka dni przyjeżdża lekarz. Gdy coś doskwiera - ale tak naprawdę doskwiera, bo mniejszy bądź większy ból czuje się zawsze - proszą o poradę. Na koniec dnia pada mu bateria. Kładzie się, bo wie, że rano maszyna znów będzie musiała ruszyć. W cyklu przedolimpijskim, czyli przez dwa lata poprzedzające IO, zawodnicy przebywają poza domem około 260 dni w roku. Połowa w Polsce, połowa za granicą. Robota na pełen etat.

- Dobrze płatna? - dopytuję.
- Nie mam prawa narzekać na warunki do trenowania. Na rok przed igrzyskami niczego mi nie brakuje.
- Przecież nie o to pytam.
- To skomplikowane.

Duża część kadry to zawodowi żołnierze. Z kolei Damian, jako jeden z nielicznych, ma sponsora - TIM SA. To największa firma elektrotechniczna w Polsce. Wielu zawodników w kadrze to studenci. Na powierzchni trzymają ich stypendia.

Damian Szwarnowiecki; fot.Paweł Kapusta

- Nawet jeśli dziś, w wieku 25 lat, chciałbym założyć własny biznes, nie mam szans na jego utrzymanie. Wciąż jestem na zgrupowaniach, treningach, zawodach. Przedstawiciele sportów drużynowych mają większe możliwości zabezpieczenia swojej przyszłości, chociaż na kilka pierwszych lat po zakończeniu kariery. A u nas koniec ze sportem to koniec etatu w wojsku, stypendiów. Na dodatek często wciąż mieszkasz z rodzicami. Masz 30 lat, a finansowo i życiowo wyglądasz jak dwudziestolatek.

- Boję się przyszłości. Wciąż o tym myślę. To bardzo częsty temat na naszych zgrupowaniach. Realia widać na przykład przy okazji wyjść do knajpy. Po prostu nie każdego na to stać. To depresyjne, ale tak wygląda nasz sport.

W tych rejonach to odwieczny konflikt. Marzenia i duma z reprezentowania narodowych barw ścierają się z prozą życia, przeciwnikiem wyjątkowo mocnym. Damian, swego czasu piąty zawodnik mistrzostw świata, nie jest nawet w stanie zliczyć, ile razy słyszał: "Po co ty to w ogóle robisz?". Słyszy to i jakby ktoś go pod prąd podłączał.

- Po co ty to w ogóle robisz?
- W tym sporcie myślenie o pieniądzach to najkrótsza droga do zakończenia kariery. A gdzie wyższe cele? Ambicja? Duma? - dopytuje. - Wielu kolegów z mniej popularnych dyscyplin nosi w sobie zawiść. Zazdrość, że piłkarz albo siatkarz ma kasę. We mnie zawiści nie ma. Piłka to dyscyplina medialna, poza tym - o wiele trudniej jest się w niej wybić niż w sporcie niszowym. Podziwiam ich, że potrafili wejść na szczyt i się tam utrzymać. Mi państwo za pośrednictwem Polskiego Związku Judo zapewnia możliwość trenowania, przygotowania się w dobrych warunkach do zawodów. Może medal w Tokio sprawi, że ludzie bardziej zainteresują się moją dyscypliną? Najpierw trzeba wymagać od siebie, by móc wymagać od innych.

- Za rok, jeśli pojedziesz na igrzyska, będą wymagać od ciebie. To nieuniknione.
- Na pewno pojawi się ktoś, kto oglądając walkę w telewizji, bez zastanowienia mnie oceni. Ale on jest słaby! Do niczego się nie nadaje! A tylko ja będę wiedział, jak wiele życia poświęciłem, by się tam dostać. Zanim ocenisz, pomyśl o sportowcu jak o człowieku. Sportowiec to nie tylko to, co widać w telewizji.

Michał Rogalski po treningu w warszawskiej Arenie Ursynów. fot.Paweł Kapusta

CZYTAJ TAKŻE: Łukasz Piszczek bliżej przedłużenia kontraktu z Borussią Dortmund. "To całkiem możliwe" - KLIKNIJ!

Na igrzyska pojedzie 38 singlistów z listy światowej. Maksymalnie dwóch z jednego kraju, ale tylko jeśli we dwóch będą w pierwszej szesnastce rankingu. Dotyczy to więc tylko kilku krajów: Korei Południowej, Indonezji, Chin, może Danii. Bilet do Tokio powinno więc dać około 78. miejsce. Rogalski balansuje na granicy.

Dziś atmosfera w polskim badmintonie jest w miarę czysta. Ale jeszcze kilka miesięcy temu było dramatycznie. - Od lipca do grudnia 2018 roku nie było pieniędzy na nic. Przez nieporozumienia działaczy my, zawodnicy, musieliśmy opłacać trenerów, wynajęcie kortów, sprzęt, wyjazdy. Byliśmy pozostawieni sami sobie. Z własnych środków opłaciłem 16 wyjazdów na turnieje dające punkty do rankingu i kwalifikację na igrzyska europejskie. Pieniędzy nikt mi za to nie zwrócił - przyznaje reprezentant Polski.

A kwoty to niemałe. Udział w jednym turnieju - bilety lotnicze, hotele - to koszt od dwóch do pięciu tysięcy złotych. Do tego trener przygotowania fizycznego - 600 złotych miesięcznie. Fizjoterapeuta to kolejne sześć stów. A gdzie jeszcze rakiety, naciągi, owijki, lotki, buty... Dziś, na rok przed igrzyskami, w najważniejszym momencie walki o wyjazd do Tokio, Rogalski ma zapewnione najlepsze możliwe warunki.

- Mam, bo osobiście o to dbam. Pracuję tylko z ludźmi, do których mam zaufanie. Na szczęście sytuacja w związku się ustabilizowała, pokrywane są koszty startów i wyjazdów na turnieje. To ogromne odciążenie finansowe. Nowe władze mają sporo kasy, a przez to kontrolę nad zawodnikami. Mocno nas ograniczają, nie chcą byśmy działali na własną rękę, korzystali z pomocy indywidualnych trenerów zatrudnianych za nasze prywatne pieniądze. Mają wizję, ale nauczyłem się już, że wszyscy gracze, którzy w przeszłości coś w Polsce osiągnęli, chodzili swoimi ścieżkami. To moja kariera, moje marzenia i moja ostatnia szansa. Nie chcę jej zmarnować - mówi wprost.

Michał Rogalski; fot.Paweł Kapusta

- Badminton to skrajnie porąbany sport. Wszystko cię boli, nie jesteś w stanie rano zwlec się z łóżka. Ale idziesz, nacierasz dalej. A z tyłu głowy kiełkuje myśl, że nie jest to jedyna w życiu rzecz, którą mógłbyś się zajmować. Myślisz o przeciwnościach, czasem dochodzisz do wniosku, że nie warto się już męczyć. Ale to mija, wyrzucasz to z siebie, idziesz na trening. Robisz, co kochasz od lat.

Michał Rogalski. fot.Paweł Kapusta

Agnieszka Kobus-Zawojska, fot.Paweł Kapusta

Resztę dni w roku trenują w macierzystych klubach. Agnieszka jest zawodniczką AZS AWF Warszawa, jednak najczęściej trenuje w amatorskim klubie Towarzystwo Wisła dla Wioślarzy. Kilka pomieszczeń, siłownia, malutka szatnia, ergometry. Osoba spoza środowiska może się zdziwić, że medalistka olimpijska trenuje tu bez grymaszenia.

- Życie przyzwyczaiło mnie, że nie pracuję w sterylnych okolicznościach. Gdy po zmianie klubu z MOS-u na AZS poszłam pierwszy raz na salę treningową, to się popłakałam. Zadzwoniłam do taty i rozmawiałam z nim ze łzami w oczach. Jedno pomieszczenie połączone z siłownią, pleśń na ścianach. Nie miałam pojęcia, jak złapać oddech podczas treningu. Widzę w twoich oczach, że chciałbyś teraz powiedzieć: tu też są słabe warunki. A ja uważam, że są świetne. Doceniam, co mam. Miałam wiele gorzej - mówi.

Wioślarska kadra przebywa właśnie w Zakopanem. Przygotowuje się do mistrzostw świata, które będą jednocześnie olimpijskimi kwalifikacjami. Dla dziewczyn z naszej elitarnej osady - czwórki podwójnej - to najważniejszy start w roku. - Wiem, że faworyci jechali do Rio i nie zdobywali tam medali. Trzeba mieć z tyłu głowy, że zdarzyć się może wszystko, ale stawiam sprawę jasno: nie wyobrażam sobie, byśmy nie pojechały do Tokio i nie powalczyły o najwyższe cele - mówi Agnieszka.

Wie, jak się to robi. Przed trzema laty stanęła przecież na najniższym stopniu podium. Wspominała to później nie raz. Że najpierw o igrzyskach się marzy. Że to takie niby nieosiągalne, odległe, niemożliwe. Później się tam jedzie, chłonie specyficzną atmosferę. Na koniec robi się po prostu swoją robotę. One zrobiły wtedy swoje, więc Polska przez kilka dni wiedziała o ich istnieniu.

- Nigdy jednak nie myślałam, że po medalu stanę się celebrytką. Że ludzie będą mnie rozpoznawali na ulicy. Całkiem głośno było o nas tylko w momencie startu i przez kilka kolejnych dni. A później? Miałyśmy srebro na mistrzostwach świata, jeszcze później zostałyśmy najlepsze na świecie i nikt o nas nie mówił. Ba, zostałyśmy wybrane najlepszą osadą globu, a w Polsce nie znalazłyśmy się nawet w dziesiątce najlepszych sportowców w plebiscycie Przeglądu Sportowego. I muszę przyznać, że poczułam wtedy autentyczny smutek. To był ogromy cios, bo nie da się w naszej dyscyplinie zrobić więcej w roku nieolimpijskim. Na własnej skórze doświadczyłam, co to znaczy być gwiazdą świecącą raz na cztery lata.

Szybko jej jednak przeszło. Gdyby miała się denerwować na to, że uprawia niszowy sport, już dawno musiałaby zmienić dyscyplinę. I to bez pewności, że w tej nowej też byłaby najlepsza na świecie.

- Życie po medalu się nie zmienia. Może poza faktem, że zagwarantowałam sobie olimpijską emeryturę, czyli średnią krajową, która będzie mi wypłacana po ukończeniu 40. roku życia. Trochę ponad 2,5 tysiąca złotych. Żaden szał, ale minimalne zabezpieczenie do końca życia będę miała. Już teraz wiem, że gdy rzucę sport, będę normalnie pracowała. Jeszcze nie wiem, jako kto. Nie przejmuję się tym. Jeśli radzę sobie w tak ciężkim sporcie, w życiu też dam radę.

Bo dziś na budowanie spokojnej przyszłości nie ma szans. Pewnego razu z mężem, też wioślarzem z kadry, chcieli założyć biznes. Ale przemyśleli to i doszli do wniosku, że to bez sensu. Treningi, zgrupowania, zawody zabierają im tyle czasu, że jak szybko by biznes założyli, tak szybko by go zawieszali. Nie da się trenować wioślarstwa na pół etatu i być najlepszym na świecie.

- Skończyłam studia, teraz robię drugie, ale wymagało to ode mnie i wciąż wymaga potężnego poświęcenia. Gdy więc skończę karierę, nie będę miała żadnego doświadczenia zawodowego. Trzydzieści kilka lat na karku i puste CV. Czy to nie jest całkowite poświęcenie?

Agnieszka Kobus-Zawojska; fot.Paweł Kapusta

- Mam prośbę: oglądajcie wioślarstwo częściej niż raz na cztery lata. Poza tym - to dyscyplina, którą może uprawiać każdy, amatorsko. Rozejrzyjcie się, sprawdźcie gdzie są kluby, możliwości. Wejdźcie do łódki, popłyńcie. Uwierzcie, warto! To nie tylko sport, to wspaniała zabawa i integracja z ludźmi! To coś lepszego niż serie w komercyjnej siłowni. Najlepszym przykładem jest amatorski klub, w którym trenuję. To prawdziwa wioślarska rodzina!

Arkadiusz Michalski; fot.Paweł Kapusta

Odwiedzamy go w rodzinnych Polkowicach. W niepozornej salce miejscowej podstawówki witają nas rozwieszone zdjęcia i plakaty. Tu Arek na mistrzostwach świata, tam na juniorskich zawodach w Polsce. Jest tu prawdziwą gwiazdą. Ozłocony w Europie, brązowy na świecie - nie było innej opcji, mając taką szansę, ze swojego człowieka trzeba było zrobić wzór dla pojawiających się w siłowni dzieciaków.

- Nie będziesz miał nic przeciwko, jeśli od czasu do czasu coś dźwignę? - dopytuje. Zerkam na sztangę, później pytająco w stronę Arka. - Spokojnie, dziś leciutko. Kilka dni temu skończyłem obóz w Zakopanem, tam było ciężko. Teraz chwila odpoczynku - mówi.
- Ile tam jest założone? - jeszcze raz wskazuję ciężar.
- Teraz? Stówka - mówi. Podchodzi i wyrywa nad głowę z łatwością dźwignięcia reklamówki z zakupami. - Mówiłem, na razie lekka rozgrzewka. Zaraz coś się dołoży - śmieje się mistrz.

Mitów wokół tej dyscypliny narosło dziesiątki. Chętnie kilka obali. Na przykład, że kto większy cwaniak, może wejść na podest wprost spod dyskoteki i targać setki kilo. Bzdura. To nie jest sport dla wszystkich. Czasem trzyma się nad głową grubo ponad 200 kilogramów. Dla przeciętnego człowieka to ciężar przygniatający. Gdyby cwaniak wyciągnął ręce i ktoś mu dwie stówy na nie wrzucił, bardzo prawdopodobne, że złamałoby go w pół.

- My, sztangiści, na takie wyzwania mamy przygotowane ciało. Wypracowałem to długimi latami ciężkiej roboty - zaznacza.

Inny mit: że to sport mało skomplikowany. - Każdy ciężar dźwiga się inaczej. Inaczej podnosi się 210, inaczej 215, a jeszcze inaczej 220 kilo. Inaczej podchodzisz do sztangi, uruchamiasz inne mięśnie, inaczej dokładasz dynamikę. Gdy dźwigasz ponad 200, trudno utrzymać kontrolę nad sztangą. Przy maksymalnych obciążeniach to ułamek, mgnienie. Kluczowy jest automatyzm, ruch wypracowany przez lata. Gdy ciągniesz do biodra 220 czy 230, nie masz pewności, czy dobrze trafiłeś. Ale gdy nie czujesz sztangi w odpowiednim miejscu na biodrze, od razu wiesz, że spieprzyłeś. Że nie trafiłeś, że jest źle.

- Często się zdarza, że na podeście cię zamroczy. Najczęściej ćmi cię, gdy masz sztangę z przodu, na barkach. Nieświadomie, przypadkowo wpadnie ci w szyję, przyciśnie tętnicę. Śmiejemy się wtedy między sobą, że gość tańczy breakdance’a. To trwa dwie-trzy sekundy, masz mroczki, tracisz kontakt z bazą.

Arkadiusz Michalski podczas treningu w Polkowicach; fot.Paweł Kapusta

- Ciężary to sport, który popularnością nie może się równać z piłką. Nie zbliżymy się do niej przez następne 100 lat. Ale można choć odrobinę iść w stronę popularyzacji. Niestety, nie robi się tego. Jest crossfit, wszyscy chcą robić rwania, podrzuty. Wszyscy się na tym znają. Przychodzi facet, mówi że jest trenerem od podnoszenia ciężarów. A nic nie umie. Wstyd. Przykro się na to patrzy z perspektywy ludzi, którzy na ciężarach zęby zjedli. Mamy możliwość dotarcia do ludzi, a nic się w tym kierunku nie dzieje.

- Przyzwyczaiłem się, pogodziłem, że mało kto interesuje się naszym sportem. Muszę zdobyć medal mistrzostw świata albo igrzysk, by zwrócono na mnie uwagę. Takie życie, nic nie poradzę. Faktem jest jednak, że sukces buduje popularność. Gdy wygrywali piłkarze ręczni, w szkołach grało się tylko w ręczną. Gdy siatkarze zdobywali medale, królowała siatka. Gdy u szczytu chwały byli Szymon Kołecki czy Agata Wróbel, ciężary były o wiele bardziej widoczne, eksponowane. Dlatego jeśli przywieziemy z igrzysk krążek, będzie to szansa dla całego środowiska.

Arek nigdy nie żałował. Ale kryzys miał. W 2016 roku walczył z kontuzjami. Bark nie dawał mu spokoju, tak jak nadgarstek. Ciągnęło się to do końca 2017. Czasem nachodziły czarne myśli. Zastanawiał się, czy w ogóle dotrwa do Tokio. Problemy się jednak skończyły, dziś może się spokojnie przygotowywać i myśleć o medalu. Może, bo na zapewnione warunki nie narzeka.

Arkadiusz Michalski; fot.Paweł Kapusta

- Kochasz tę robotę?
- Bez miłości do ciężarów nie miałbym szans dojść do miejsca, w którym jestem. Trzeba mieć prawdziwego świra, żeby tak mocno się poświęcić.

ZABOLAŁO RAZ A DOBRZE
Ewa mogła zostać w Stanach. Dziś kosiłaby pieniądze, jak kombajny zboże na podlaskich polach. Nowoczesna korporacja nie pociąga jednak jak marzenie o igrzyskach. Do ojczyzny wróciła i po latach nie narzeka. Mówi, że tę swoją niszę kocha do szaleństwa. Bo kto uprawia sport mniej popularny, musi mieć w sobie wiele do niego miłości. Bez tego na mistrzowski poziom za cholerę się nie wdrapiesz.

Ewa Trzebińska w finale Pucharu Polski; fot.PAP/Piotr Nowak

- Na szermierce się dorobiłam - mówi wprost. - Przede wszystkim w taki sposób, że zdobyłam wykształcenie nieosiągalne dla 98 procent polskiego społeczeństwa. Nieosiągalne, bo tak drogie. To zostanie mi na całe życie. Po zakończeniu studiów w USA dostałam atrakcyjną propozycję pracy. Ogromna międzynarodowa firma, dobra pensja. Wstępnie się zgodziłam. Później jednak usiadłam, przemyślałam wszystko i podziękowałam. Nie wyobrażałam sobie życia na stałe poza Polską. I nie wyobrażałam sobie rzucenia sportu. Wróciłam do ojczyzny, dziś walczę o sukces w Tokio.

To sport indywidualny, ale kwalifikacje IO są wyjątkowo drużynowe. Do Japonii pojedzie osiem najlepszych drużyn na świecie: cztery z klasyfikacji oraz po jednej z każdej ze stref. Polki są aktualnie numerem trzy w klasyfikacji światowej i numerem trzy w klasyfikacji olimpijskiej.

- Biletu nie mamy jeszcze zapewnionego. To momentami okrutny sport, więc spokojna nie będę, aż nie postawimy kropki nad i. Na szczęście okazji do wywalczenia awansu jest jeszcze bardzo dużo - przyznaje.

Gdy w 2017 roku zdobyła w Lipsku wicemistrzostwo świata, związek szermierczy złożył jasną deklarację: niczego ci nie zabraknie. Zawodniczka przyznaje, że z danej obietnicy działacze wywiązują się w stu procentach. Sprzęt, treningi motoryczne, obsługa medyczna, obozy, wyjazdy - gdy znajduje się na zgrupowaniach, ma wszystko.

- To szalenie ważne, bo w szermierce, jak w każdym sporcie niszowym, bardzo trudno o sponsorów. Objęto mnie programem Miedziane Rywalizacje KGHM, jestem poza tym żołnierzem Wojska Polskiego. Każda duża jednostka ma swój zespół sportowy. Ja jestem żołnierzem w 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach. Wśród sportowców z niszowych dyscyplin to częsta praktyka. Naszym zadaniem jest trenowanie i reprezentowanie Wojska Polskiego w zawodach cywilnych oraz wojskowych. W jednostce czasem trzeba się pojawić, przejść szkolenie. Wojsko i stypendia dają mi stabilizację finansową, dzięki której mogę się skupić w stu procentach na trenowaniu.

Był taki moment, gdy próbowała godzić sport z normalną pracą. Rehabilitowała się po ciężkiej kontuzji kolana i pracowała jako młodszy analityk finansowy. Po ośmiu miesiącach totalnej harówki i próby łączenia dwóch treningów dziennie z biurem i wyjazdami - odpuściła. - Zaczęłam nawalać na obu frontach. Od tego momentu, a było to dwa lata temu, zdecydowałam że do Igrzysk w Tokio nie podejmuję żadnych dodatkowych zajęć. Nie da się trenować na pół gwizdka i myśleć o sukcesach - zdradza.

Ewa Trzebińska podczas zawodów; fot.SASCHA STEINBACH

- Zmieniałam teraz klub na AZS Katowice, ale wciąż mieszkam w stolicy, tu jest też mój trener, więc gdy jestem w Warszawie, trenuję w takich okolicznościach około sześć razy w miesiącu. Nagrałam specjalny filmik, poszłam z nim do związku. Obiecano pomoc, ale na takie zmiany potrzeba czasu. Uświadomiłam sobie, że to nie powinno być moje zadanie, by się tym zajmować. Powinnam trenować, przygotowywać się, mieć czystą głowę. Buntowałam się, próbowałam z tym walczyć, ale to zabierało mi energię, odciągało uwagę od rzeczy najważniejszych. Już się z tym pogodziłam. Może po igrzyskach coś się zmieni. Ale żeby tak się stało, musi być wynik.

Że uprawia sport niszowy, zabolało ją tylko raz. Raz, a mocno. To było po mistrzostwach świata w Lipsku. Indywidualnie wywalczyła srebro, drużynowo brąz. Był to pierwszy indywidualny medal w szermierce od dziesięciu lat.

- Naprawdę duża rzecz, a nie zostałam nawet zaproszona na Bal Mistrzów Sportu. Nie było mnie we wskazanej przez jury dwudziestce. Z ciekawości zerknęłam, kto znalazł się wśród nominowanych. Poza zawodnikami, do których nie mam prawa się porównywać ze względu na specyfikę sportu, na przykład Roberta Lewandowskiego, miałam lepsze wyniki od dwunastu nominowanych. To był cios. Telewizja pokazuje, co chce pokazywać. Kibice decydują, co oglądają. Zwykła rzecz. Ale jeśli mówimy o gali mistrzów sportu, to albo wysyłajmy najlepszych, albo najpopularniejszych. Nie znaleźć się w 20 mimo takich wyników? Bolało straszliwie.

- Trenuję 20 lat i wciąż nie byłam na igrzyskach. To lata poświęceń, wyrzeczeń, włożonej katorżniczej pracy. To kwestia podporządkowania całego życia! Lata samodyscypliny. W pewnym momencie trening zaczyna kolidować z codziennością, prywatnością. Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, co jest dla ciebie w życiu ważne i jaki masz cel. Gdy jesteś młody, wokół krąży wiele pokus, czasem wyjście na imprezę jest dla ciebie życiowym celem. I to kluczowy moment. Wtedy decyduje się, czy podążysz na szczyt, czy utkniesz w przeciętności. Dokonałam wyboru i nie żałuję ani jednego dnia.

- Kibic przez kilka minut raz na cztery lata oglądający w telewizji występ szermierza bądź innego sportowca, o którym często nawet wcześniej nie słyszał, nie ma pojęcia o jego życiu. O tym, jaką drogę przeszedł, co poświęcił, by się tam w ogóle znaleźć. Warto o tym pamiętać, gdy za rok rozpoczną się igrzyska.

Paweł Kapusta