Przyzwyczailiśmy się, że co roku, w obowiązujących regulacjach pojawiają się zmiany i nowości. Czasami są one ujednolicone we wszystkich ligach, niekiedy jest jednak inaczej, przez co kibice mogą pogubić się, gdy jeden przepis stosowany jest w PGE Ekstralidze i Metalkas 2. Ekstralidze, a nie obowiązuje np. w najniższej klasie rozgrywkowej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zagadnienia w obowiązujących regulacjach.
Fazy play-off i play-down oraz powrót baraży
Główną zmianą w dwóch najwyższych klasach rozgrywkowych będzie system rozgrywek. Zarówno w PGE Ekstralidze, jak i w Metalkas 2. Ekstralidze po rundzie zasadniczej utworzone zostaną dwie czwórki, które rywalizować będą w fazie play-off (miejsca 1-4) oraz play-down (miejsca 5-8).
ZOBACZ WIDEO: Bartosz Zmarzlik show. Najpierw walka na łokcie, a potem długa prosta
Ważną nowością jest ta, że zwycięzca rundy zasadniczej na obu poziomach ma prawo wybrać sobie rywala w półfinałach, a jeśli tego nie zrobi, z automatu zostanie mu przypisana ekipa, która zajmie czwarte miejsce w pierwszej części rozgrywek. Podobnie w dolnej czwórce piąta drużyna wybiera przeciwnika lub automatycznie spotka się z ósmą.
Tradycyjnie zwycięzcy półfinałów rywalizować będą w finałach, a przegrani w PGE Ekstralidze zmierzą się w dwumeczu o trzecie miejsce. Ekipy, które wygrają swoje mecze w fazie play-down, kończą sezon, a przegrane spotkają się w pojedynkach o siódme miejsce.
Triumfator tego dwumeczu w PGE Ekstralidze będzie później rywalizował z drugą ekipą Metalkas 2. Ekstraligi w spotkaniach barażowych (na drugim poziomie ten zespół kończy rozgrywki). Przegrani rywalizacji o siódme miejsce, zajmując tym samym ósme lokaty, będą tradycyjnie degradowani klasę niżej. Baraże nie będą rozgrywane pomiędzy siódmym zespołem Metalkas 2. Ekstraligi i drugim w Krajowej Lidze Żużlowej.
Zawodnik do lat 24
Ten przepis wprowadzono przed pięcioma laty i miał on na celu danie szansy zawodnikom, kończącym wiek młodzieżowca, którzy niekoniecznie znaleźliby miejsce w którymś z klubów. W latach 2020-2021 w każdej klasie rozgrywkowej w składzie meczowym musiał znaleźć się zatem jeden żużlowiec spełniający to kryterium. Znaczenia nie miało tu z kolei, czy zawodnik ten był Polakiem, czy obcokrajowcem. Zgłoszenie do meczu zawodnika, który w danym roku kalendarzowym kończył najwyżej 24 lata, obowiązywało we wspomnianych sezonach w PGE Ekstralidze, 1. Lidze i 2. Lidze Żużlowej.
Przed rokiem 2022 postanowiono wycofać się z tego przepisu w rozgrywkach o Drużynowe Mistrzostwo 2. Ligi, co wiązało się ściśle z rozpoczęciem rozgrywek U24 Ekstraligi, która przejęła sporo nazwisk mogących znaleźć się w składach drugoligowych. W kolejnym sezonie postanowiono jednak przywrócić ten przepis również dla ośrodków drugoligowych i do teraz obowiązuje on na każdym szczeblu rozgrywkowym.
W tym miejscu należy podkreślić, że jeśli zawodnik do lat 24 jest Polakiem, to wówczas w składzie seniorskim musi znaleźć się jeszcze tylko jedno miejsce dla krajowego żużlowca (w pierwszych dwóch latach obowiązywania przepisu w składzie musiało być jeszcze dwóch Polaków). W przypadku zgłoszenia zawodnika krajowego i zawodnika obcokrajowca spełniającego powyższy wymóg, w rozumieniu regulaminu zawodnikiem U24 jest zawodnik krajowy.
Co to oznacza w praktyce? Jeśli w zestawieniu seniorskim jakiegoś zespołu pod numerami 1-5 i/lub 9-13 będzie dwóch Polaków, a jeden z nich dozna kontuzji, wystawionego za niego "słabszego" juniora nie będzie można zastąpić zagranicznym zawodnikiem rezerwowym z pozycji 8 lub 16, nawet jeśli w składzie znajdzie się już obcokrajowiec do lat 24. Wymienioną funkcję będzie pełnił bowiem wspomniany młody zawodnik krajowy.
Rezerwa taktyczna za zawodnika do lat 24
Inaczej można stosować rezerwy taktyczne za wspomnianych żużlowców w PGE Ekstralidze i Metalkas 2. Ekstralidze, a inaczej w Krajowej Lidze Żużlowej. W regulaminie dotyczącym trzeciej klasy rozgrywkowej w Polsce uznano, że przepis ten powinien dawać szansę częstszych startów tym, którzy są w podanym progu wiekowym.
Nadal zastosowanie ma zatem tzw. parasol ochronny i zawodnik do lat 24 może być w czasie meczu tylko raz zmieniony z rezerwy taktycznej przez startujących pod pozycjami seniorskimi 1-5/9-13. W biegach nominowanych zgłoszony zawodnik U24 może być zastępowany każdym rodzajem dopuszczalnej rezerwy.
W dwóch najwyższych szczeblach rozgrywkowych jest jednak inaczej. Zawodnik, który nie ukończył więcej niż 24 lata może być zmieniany dowolną ilość razy, dopuszczoną regulaminem. Tym samym w praktyce sztaby mają obowiązek wystawiania takich zawodników, a na torze nie muszą się oni pojawiać w ogóle, w przypadku bycia zastąpionym z rezerwy zwykłej bądź taktycznej przez juniora (w dowolnym momencie) lub taktycznej przez liderów zespołu (gdy drużyna przegrywa różnicą minimum sześciu punktów).
Zawodnik rezerwowy do lat 24
Przepis o zawodniku rezerwowym obowiązuje w PGE Ekstralidze od sezonu 2019. Obecnie pozwala on klubom awizować zawodnika rezerwowego, który w danym roku kalendarzowym nie ukończył więcej niż 24 lata i może on zastępować tych, którzy startują pod numerami 1-5/9-13 w każdej chwili.
Jeśli pod numerem 8 lub 16 wystawiony jest polski junior, to dodatkowo może on po jednym razie zastąpić swoich młodzieżowych kolegów z podstawowego składu oraz jeden raz startować za któregoś z nich z rezerwy taktycznej. W rozpoczynającym się sezonie przepis o zawodniku rezerwowym w tej samej formie będzie obowiązywał we wszystkich trzech klasach rozgrywkowych, a zatem na torach PGE Ekstraligi, Metalkas 2. Ekstraligi oraz Krajowej Ligi Żużlowej.
Jeśli zawodnikiem do lat 24 pod numerem 8 lub 16 jest obcokrajowiec, to może on zastępować pozostałych ze swojej drużyny, jako rezerwa zwykła, taktyczna lub przy tzw. "zastępstwie zawodnika". Obowiązywać nadal będzie jednak zastrzeżenie, że krajowego zawodnika do lat 24 może on zmienić tylko i wyłącznie w sytuacji, jeśli w składzie danej drużyny pod numerami 1-5 / 9-13 zgłoszono minimum trzech Polaków. Taki rezerwowy może natomiast w dowolnej chwili zmienić zawodnika do lat 24, który jest obcokrajowcem.
Możliwość korzystania z "gościa medycznego"
Przepis o „gościu” wzbudził sporo kontrowersji w PGE Ekstralidze w 2020 roku, kiedy to wszyscy musieli zmagać się ze skutkami pandemii COVID-19. Wówczas można było zakontraktować dwóch "gości" do drużyny, w czasie meczu jednak korzystać tylko z jednego. Wprawdzie w założeniach regulacja ta miała przeciwdziałać nieobecnościom chorych zawodników, jednak przez lukę w regulaminie można było korzystać z niej również, gdy w drużynie nie było przypadku zachorowania.
W ostatnich latach sporo mówiło się o wprowadzeniu „gościa medycznego”, zwłaszcza gdy w decydującej części rozgrywek sporo klubów boryka się z kontuzjami swoich podstawowych zawodników. Właśnie w fazie "pucharowej" w przyszłym sezonie będzie możliwość kontraktowania kogoś w takim charakterze.
Najważniejsze założenia to takie, że każdy klub może związać się umową z jednym lub dwoma takimi zawodnikami, ale tylko i wyłącznie, gdy kontuzji dozna co najmniej dwóch lub trzech żużlowców spełniających kryteria podstawowego "zastępstwa" (uwzględnionych wśród tych z odpowiednimi średnimi). Dodatkowo "gościem medycznym" może być tylko ktoś z niższej ligi (nie można zatem korzystać z tego przepisu w KLŻ), kto w danym terminie może startować, czyli nie ma meczu swojej głównej drużyny (kolizja terminów nie jest tutaj istotna i nie powoduje przełożenia spotkania).
Polscy zawodnicy młodzieżowi we wszystkich ligach
Po utworzeniu U24 Ekstraligi na dwa sezony postanowiono dopuścić możliwość startów juniorów spoza Polski w 2. Lidze Żużlowej, pod numerami 6-7 i 14-15. Przed poprzednimi rozgrywkami uległo to zmianie i zespoły nie mogą wystawiać młodzieżowców zza granicy, również w najniższej klasie. W Krajowej Lidze Żużlowej juniorami mogą być zatem tylko Polacy, którzy nie ukończyli więcej niż 21 lat w tym roku kalendarzowym. Wiemy natomiast, że w PGE Ekstralidze w określonych przypadkach od przyszłego roku będzie dopuszczony start zagranicznego juniora, o czym szerzej pisaliśmy TUTAJ.
Możliwość korzystania z zastępstwa zawodnika
W rozpoczynającym się sezonie we wszystkich klasach rozgrywkowych przepis ten dotyczy zawodników z dwoma najlepszymi średnimi dla rundy zasadniczej oraz trzema dla rundy finałowej. Oczywiście w tym wypadku z zastępstwa można korzystać tylko, gdy ktoś przedstawi zwolnienie na co najmniej 15 dni, a dodatkowo zastępowani nie mogą być ci, którzy zostali zgłoszeni pod numerami 6-8 lub 14-16.
Dodatkowo z popularnej "ZZ-ki" w dwóch najwyższych klasach rozgrywkowych można korzystać, gdy wystąpi kolizja z imprezami FIM lub finałem Indywidualnych Mistrzostw Europy SEC oraz meczami innej ligi wymienionej w kontrakcie zawodnika (jeżeli są one rozgrywane w dniu różnym od przypisanego w systemie slotów na rozgrywanie Ekstraligi i 2. Ekstraligi).
Wówczas można zastępować zawodnika, który miał jedną z pięciu pierwszych średnich w zespole w poprzednim sezonie. Jeśli chodzi natomiast o Krajową Ligę Żużlową tyczy się to trzech najwyższych średnich (tylko w przypadku imprez międzynarodowych i ligi narodowej danego zawodnika).
Co w przypadku taśmy juniora zastępującego?
Mowa tu o sytuacji, która nie występuje zbyt często, a którą jasno określa regulamin. Mianowicie w przypadku, gdy jednego zawodnika zastąpił młodzieżowiec i dotknął on taśmy, może go zmienić drugi z juniorów. Tak samo zresztą jest w sytuacji, w której zawodnicy z numerami 6-7 lub 14-15 dotkną taśmy w swoich nominalnych biegach.
Analogicznie w turniejach indywidualnych, w których są zgłoszeni rezerwowi, gdy pierwszy z nich pojawi się w jakimś biegu i dotknie taśmy lub będzie wykluczony za przekroczenie limitu dwóch minut, zastępuje go kolejny. Sytuacja może się powtarzać do momentu, w którym skończą się zawodnicy rezerwowi, którzy mogliby zmienić swojego poprzednika.
Kiedy dwie minuty na wyjazd do biegu, a kiedy mniej?
Po zapaleniu zielonego światła w parku maszyn, sędzia podaje sygnał ostrzegawczy dwóch minut. W tym czasie zawodnicy mają obowiązek ustawić się na właściwym polu startowym i być gotowym do biegu. Od sezonu 2024 obowiązuje jednak pewna zmiana w stosunku do lat poprzednich. Jeżeli zdaniem sędziego zawodnik, który utrudnia prawidłowe przeprowadzenie startu, osiąga z tego tytułu przewagę na starcie nad innymi, bieg jest przerwany, a winny otrzymuje ostrzeżenie.
Po takim zdarzeniu czas na ustawienie się na polu startowym wynosi jedną minutę. To samo tyczy się sytuacji, w której ktoś otrzymuje drugie ostrzeżenie i jest wykluczony z wyścigu. Przepis ten nie obowiązuje wtedy, gdy jeden z zawodników dotyka taśmy i zmienia go inny, nawet jeśli któryś z pozostałych zostanie ukarany przez sędziego ostrzeżeniem.
Głośniej o tej regulacji w sezonie 2024 zrobiło się po meczu częstochowian z gorzowianami, gdy na start do powtórki nie zdążyli ówcześni zawodnicy gospodarzy - Mikkel Michelsen oraz Maksym Drabik. Przepis ten będzie stosowany już drugi rok we wszystkich klasach rozgrywkowych w Polsce, również w zawodach indywidualnych i pozostałych wydarzeniach.
Co ciekawe w imprezach międzynarodowych (również na polskich torach) wprowadzono nowość i podstawowy czas wyjazdu do biegu to 90 sekund. Zmniejszony jest on do jednej minuty, w sytuacji podanej powyżej (przy ostrzeżeniu lub wykluczeniu za drugie). Należy o tym pamiętać, oglądając zawody rangi FIM (w tym najważniejsze - turnieje Speedway Grand Prix) oraz FIM Europe.
Zestawy na biegi nominowane
Po próbie toru, sędzia zawodów losuje jeden z zestawów torów, według którego rozegrane zostaną zawody w biegach 1-13. Po zakończeniu 13. wyścigu drużyna, która przegrywa (lub w przypadku remisu drużyna gości) wybiera zestaw torów, który obowiązywać będzie w biegach nominowanych (14. i 15.). Regulacja ta drugi rok z rzędu będzie mieć zastosowanie we wszystkich klasach rozgrywkowych w Polsce.
Poczuj ryk silników! Żużel w Pilocie WP – włącz Eleven Sports i oglądaj na żywo (link sponsorowany)
Czy przepis o jednej minucie przed wyjazdem do biegu po ostrzeżeniu dla zawodnika to dobry pomysł? 
