To może być początek światowej afery. Uderzają w organizację kierowaną przez Polaka

Łukasz Witczyk 20 Kwietnia 2024, 12:55

Getty Images / Tom Pennington / WP SportoweFakty/Łukasz Trzeszczkowski / Na zdjęciu: chińskie pływaczki Junxuan Yang i Yufei Zhang, na małym zdjęciu: Witold Bańka

• Polska go kochała. Nagle stracił dorobek całego życia. Dziś ma 56 lat

Na dopingu miało zostać złapanych aż 23 czołowych chińskich pływaków. Dziennikarze dodają, że sprawę miano zatuszować, a wszystkiemu w milczeniu przyglądała się WADA. Chodzi o tajny dokument, który był przygotowywany pod nadzorem chińskiego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Instytucja ta zadbała o to, by nikt nie dowiedział się o jednej z największych w historii sportu aferze dopingowej. Prawda wychodzi na jaw ponad trzy lata po wykryciu dopingu.

Dziennikarze "New York Timesa" dodają, że film ARD dotyczący afery "może utrzymywać światowy sport w napięciu jeszcze długo po tegorocznych igrzyskach". Ustalenia mają podważać walkę o czysty sport i obciążają WADA.

Chińskie gwiazdy na dopingu?

- To wymaga zaufania. Jeśli jednak je stracisz, reputacja organizacji szybko się pogorszy. W takiej sytuacji byłaby to tragedia dla WADA - powiedział były dyrektor generalny światowej antydopingówki, David Howman.

Do kontroli doszło podczas zawodów w Shijiazhuang. Według raportu, na dopingu byli m.in. późniejsza dwukrotna mistrzyni olimpijska Zhang Yufei, a także inni złoci medaliści: Wang Shuan i Yang Junxuan oraz Qin Haiyang, czołowy pływak globu.

Qin Haiyang i Zhang Yufei to w Chinach supergwiazdy. Mają ambicje polityczne i są członkami Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Gdyby na jaw wyszło, że złamali przepisy, ich kariera i reputacja runęłyby momentalnie. Wśród przyłapanych było trzynastu uczestników igrzysk w Tokio. Do tego trzech sportowców nie miało 18 lat.

Doping przez skażone potrawy

Chińskie ministerstwo tłumaczyło, że pozytywne przypadki były spowodowane skażeniem pożywienia w hotelowe kuchni w Shijiazhuang. Ślady miano wykryć na okapie, pojemnikach na przyprawy czy odpływie. Wątpliwości budzi jednak to, że wykryto je dwa miesiące po rozegraniu zawodów. Nie zaprezentowano jednak żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy.

Do tego nie wyjaśniono, w jaki sposób w kuchni znalazła się osoba, która miała dostęp do trimetazydyny. Według chińskiego raportu najbardziej prawdopodobny scenariusz to "podawanie z pojemnika z przyprawami na patelnię lub rondla, a stamtąd do posiłków sportowców". I na tej podstawie ustalono, że zakazana substancja dostała się do organizmów pływaków bez ich wiedzy. WADA te tłumaczenia miała przyjąć bez wahania i nie przeprowadziła żadnego niezależnego dochodzenia.

WADA nie rozpoczęła śledztwa

Z kolei z oświadczenia CHINADA wynika, że "nie doszło do żadnych naruszeń przepisów antydopingowych i nie ma potrzeby podejmowania działań". Pytania dotarły też do Światowej Federacji Pływania, ale ta zasłoniła się koniecznością zachowania tajemnicy.

Tłumaczenia Chińczyków brzmią nierealistycznie. Na zlecenie dziennikarzy toksykolog sądowy i farmaceuta Fritz Soergel przeprowadził eksperyment, z którego wynikło, że przedstawiony scenariusz jest "skrajnie mało prawdopodobny".

Z ustaleń redakcji wynika, że pozytywne przypadki zostały prawidłowo wprowadzone do oficjalnego systemu raportowania ADAMS, ale nie zgłoszono naruszenia przepisów. Zamiast tego wszczęto wewnętrzne chińskie dochodzenie. W ten sposób uniknięto publicznego ogłoszenia sprawy i ukarania sportowców.

Zawodnicy mogli bez przeszkód startować w olimpijskich kwalifikacjach, a potem igrzyskach. WADA nie złożyła żadnego odwołania w tej sprawie. - Było oczywiste, że doszło do naruszenia przepisów antydopingowych. WADA, jako najwyższy organ kontrolny w światowym sporcie, powinien zainterweniować - powiedział prawnik Thomas Summerer.

Takie zachowanie Światowej Agencji Antydopingowej może dziwić. Jej szef - Witold Bańka - wielokrotnie podkreślał, jak ważna jest walka z dopingiem. Polak szefem WADA jest od 2020 roku i od tego czasu był przeciwnikiem startu Rosjan w igrzyskach olimpijskich. Jak sam mówił, "jest sceptyczny i zaniepokojony praktykami antydopingowymi stosowanymi przez Rosję".

W Rosji istniał finansowany przez państwo system dopingowy, z którego korzystali najlepsi zawodnicy w kraju. To dało dziesiątki medali podczas igrzysk olimpijskich w Soczi. - Myślę, że skandal z udziałem rosyjskim sportowców zmienił ogólnie podejście do dopingu. Był to duży szok dla środowiska sportowego - mówił Bańka podczas sympozjum WADA w Lozannie.

Jest reakcja WADA

Dodano, że w czerwcu 2021 roku WADA została poinformowana o decyzji CHINADA. "Jak zawsze WADA dokładnie zapoznała się z decyzją i w tym przypadku zażądała pełnych akt sprawy. Zebrane zostały dodatkowe, niepublikowane informacje i odbyto konsultacje z ekspertami naukowymi. Sprawdzono czy niskie dawki wykrytego środka mogłyby przynieść korzyści sportowcom podczas zawodów pływackich" - czytamy.

Działania te trwały kilka tygodni. Stwierdzono, że inspektorzy WADA nie mogli prowadzić swojego dochodzenia w Chinach z powodu ekstremalnych ograniczeń obowiązujących w związku z pandemią Covid-19. "WADA ostatecznie stwierdziła, że nie jest w stanie obalić tezy, że źródłem TMZ w organizmach pływaków było zanieczyszczenie. Biorąc pod uwagę szczególne okoliczności domniemanego skażenia, sportowcy nie zostali uznani za winnych. Odwołanie nie było uzasadnione" - dodano.

- Departament Naukowy WADA dokładnie przeanalizował tę sprawę w czerwcu i lipcu 2021 roku. Rzeczywiście, pozyskaliśmy nawet nowe informacje na temat TMZ od producenta i przetestowaliśmy kilka scenariuszów skażenia. Doszliśmy do wniosku, że nie ma konkretnych podstaw do jego zakwestionowania - powiedział dyrektor WADA ds. nauki i medycyny, prof. Olivier Rabin.

Dodał on, że u chińskich sportowców w tamtych dniach wykonano kilka badań, a wyniki wahały się między ujemnymi i dodatnimi.

- Na każdym etapie przestrzegaliśmy wszelkich należytych procedur i skrupulatnie badaliśmy każdy trop i linię dochodzenia w tej sprawie. Z posiadanych przez nas danych jasno wynika, że nie próbowano ukrywać pozytywnych wyników testów, gdyż władze chińskie w zwykły sposób informowały o nich. Brak jakichkolwiek wiarygodnych dowodów - powiedział dyrektor ds. wywiadu i dochodzeń WADA, Gunter Younger.

Czytaj także:
Mistrz olimpijski wraca na kort po kontuzji
Włodarczyk nagle zmieniła plany. "Jestem na to za stara"