Robert Noga: Żużlowe podróże w czasie (80) - Prasa w PRL

Robert Noga 16 Września 2013, 12:03

Ślady zainteresowania żużlem odnajdujemy w rozmaitych tytułach prasowych od pierwszych lat powojennych. Oczywiście ze względu na swój charakter sporo miejsca poświęcały mu gazety typowo sportowe: "Przegląd Sportowy", "Sport", czy powstałe nieco później "Tempo". Warto zauważyć, że np. katowicki "Sport" już od 12 października 1946 roku publikował na swoich łamach specjalną kolumnę poświęconą sportom motorowym, którą w znacznym stopniu wypełniały informacje z żużla. Redagował ją Władysław Pietrzak. Na przestrzeni lat ilość i jakość materiałów poświęconych żużlowi w wyżej wymienionych tytułach, które z czasem stały się dziennikami, zależała od prowadzonej aktualnie polityki redakcyjnej oraz znajomości tematu i zainteresowań pracujących w nich dziennikarzy.

Dużą rolę w propagowaniu żużla odegrały także codzienne gazety ogólnospołeczne, przede wszystkim regionalne, wychodzące na terenach, gdzie istniały kluby żużlowe. Gazeta Pomorska na Pomorzu, Dziennik Zachodni na Śląsku, czy Express Poznański w Wielkopolsce to kilka przykładów gazet codziennych, które przez dziesięciolecia relacjonowały wydarzenia związane z tym sportem przez pryzmat lokalnego środowiska. Znamienitą rolę w propagowaniu sportu żużlowego i informowaniu o nim odegrały a okresie PRL także periodyki o charakterze ogólno motoryzacyjnym. Spore zasługi ma tutaj ukazujący się od 1952 roku tygodnik "Motor". Szczególnie w pierwszych dwóch dekadach swojego istnienia żużel miał swoje poczesne miejsce na jego łamach, artykuły publikowali w nim, w tamtym okresie, nie tylko najbardziej znani dziennikarze zajmujący się motoryzacją, ale także czołowi działacze Polskiego Związku Motorowego, twórcy przepisów i regulaminów.

Niestety w późniejszym okresie "Motor" zmienił wyraźnie swoją formułę i o żużlu pisał już sporadycznie. Interesującą inicjatywą było krótko ukazujące się pismo Auto Moto Sport. Tygodnik, którego wydawcą był Polski Związek Motorowy był obecny na rynku w latach 1957-1958. Ze względu na swój charakter żużel miał na jego łamach poczesne miejsce. Pismo szybko osiągnęło dużą popularność, nakład osiągnął 136 tysięcy egzemplarzy i po nieco ponad roku działalności został zlikwidowany administracyjną decyzją komisji do weryfikacji wydawnictw! Kilka lat później zaczął ukazywać się cyklicznie następca Auto Moto Świata- "Sport i Turystyka Motorowa". W pierwszych latach 1962-1969 był to biuletyn wewnętrzny PZM przygotowywany w formie maszynopisu. Dopiero począwszy od roku 1970 ukazywał się jako ogólnodostępny dwumiesięcznik, a potem miesięcznik. Niestety i on został zlikwidowany w 1973 roku. Periodyk dostarczał regularnie cennych informacji na tematy żużlowe, na jego łamach drukowano między innymi coroczne posezonowe sprawozdania Głównej Komisji Żużlowej.

Kolejnym pismem o charakterze branżowym przynoszącym wiadomości ze sportu żużlowego był miesięcznik "Motoryzacja". Dzięki niemu zachowało się wiele szczegółów dotyczących początków polskiej ligi i pierwszych kontaktów międzynarodowych Polaków, jeszcze w latach 40-tych. Żużel miał swoje miejsce także w najpopularniejszym periodyku sportowym okresu PRL, dwutygodniku, a potem tygodniku "Sportowiec", ukierunkowanym na publicystykę. Pierwszy artykuł na temat żużla ukazał się w już w inauguracyjnym numerze pisma 15 sierpnia 1949 roku i był poświęcony Alfredowi Smoczykowi. Później "Sportowiec" pisywał o żużlu regularnie, publikując na swoich łamach reportaże ukazujące blaski i cienie polskiego i światowego speedwaya. Żużlem interesowały się także okazjonalnie, najczęściej po największych sukcesach polskich zawodników w mistrzostwach świata, tygodniki ogólnospołeczne, które na co dzień nie podejmowały tematyki sportowej na swoich łamach lub miała ona dla ich linii redakcyjnych marginalne znaczenie. Prasa pełniła w polskim sporcie żużlowym rolę nie tylko informacyjną, ale także kreacyjną.

Najbardziej spektakularnym projektem, który miał istotny wpływ na historię tego sportu był pomysł redakcji tygodnika "Motor" na organizację rozgrywek o Klubowy Puchar Europy. Poddał go po rozwagę Głównej Komisji Żużlowej dziennikarz tej gazety Stefan Kubiak, polscy działacze postanowili przedstawić go na kongresie FIM wiosną 1959 roku. W maju "Motor" donosił: - Delegat Polski przedstawił zebranym (na kongresie FIM, przy.autor) projekt organizacji rozgrywek drużyn klubowych na żużlu o Puchar Europy, jak również zgłosił deklarację redakcji "Motoru" w sprawie ufundowania pucharu dla mistrzowskiego zespołu. Delegaci z wszystkich państw przyjęli deklarację "Motoru" z uznaniem. Ze względu jednak na trudności związane ze znalezieniem odpowiedniego terminu w tegorocznym kalendarzu pierwsze, jak gdyby próbne, inauguracyjne spotkanie o Puchar Europy postanowiono rozegrać jeszcze w tym sezonie we wrześniu w Oberhausen w NRF.