Dominacja Sbornej - historia mistrzostw Europy w siatkówce kobiet

ZSRR niepokonany

Pierwszy turniej mistrzostw Europy w siatkówkę kobiet rozegrano w 1948 r. w ówczesnej Czechosłowacji. Niespodzianki nie było, rywalizację wygrała reprezentacja Związku Radzieckiego, a kolejne lokaty przypadły gospodyniom i Polsce. To właśnie te trzy reprezentacje zdominowały rywalizację najlepszych drużyn Starego Kontynentu na długie lata, dzieląc pomiędzy siebie miejsca na podium. Aż do 1958 r., czyli przed kolejne cztery imprezy tylko raz na podium udało się znaleźć drużynie spoza wyżej wymienionej trójki. Było to w 1951 r., kiedy na francuskich mistrzostwach Europy 3. miejsce przypadło reprezentacji Jugosławii. W latach 60. do grona najlepszych drużyn europejskich weszła Rumunia, która na dwóch turniejach (w 1963 r. i w 1967 r.) sięgnęła po brązowy medal.

W 1971 r. na podium ME powróciła Czechosłowacja, zajmując w turnieju drugą lokatę, za ZSRR, ale przed Polską. Po latach tłustych nastąpiły jednak lata chude. Zarówno Polki, jak i Czechosłowaczki na długo opuściły podium mistrzostw Europy. Nasze południowe sąsiadki po medale ME sięgnęły ponownie dopiero w 1987 r. Polki na powtórzenie sukcesu musiały czekać jeszcze dłużej, aż do roku 2003 r. Niezmienna za to pozostała dominacja Związku Radzieckiego. Na 11 rozegranych turniejów ME, od 1948 r. do 1979 r., siatkarki ZSRR aż 10 razy stawały na najwyższym stopniu podium. Tylko raz, w 1955 r. musiały ustąpić miejsca Czechosłowaczkom i sięgnęły po srebro.

Nowe potęgi w europejskiej siatkówce

Lata 80. przyniosły zmianę sił w europejskiej siatkówce. Z grona najlepszych drużyn wypadły Polki. W ich miejsce pojawiło się kilka reprezentacji aspirujących do detronizacji ZSRR: Bułgarki, Niemki (NRD), Węgierki czy też wreszcie Holenderki. Już w 1981 r. na rozgrywanym u siebie turnieju po złoto sięgnęły Bułgarki, a reprezentacja ZSRR musiała zadowolić się drugim miejscem. Dwa lata później na rozgrywanym w NDR turnieju również tryumfowały gospodynie, a Sborna ponownie wywalczyła srebro. W 1985 r. Rosjanki wreszcie powróciły na najwyższy stopień podium, w pokonanym polu pozostawiając drużyny NRD i Holandii. Na najbliższych dwóch mistrzostwach to właśnie reprezentacje ZSRR i NRD dzieliły się najcenniejszymi medalami. W 1987 r. drużyna NRD była 1., podczas gdy drużynie Związku Radzieckiego przypadło srebro. Dwa lata później oba zespoły wymieniły się miejscami na podium. W 1991 r. występujące po raz ostatni pod flagą ZSSR zawodniczki Sbornej ponownie wywalczyły złoto.

Pierwsze ME bez Rosji na podium

Lata 90., będące okresem przemian politycznych nie zmieniły układu sił w europejskiej siatkówce. Spadkobierczynie potęgi ZSRR, występujące już pod flagą Rosji wciąż znajdowały się w gronie najlepszych drużyn europejskich. Na pięć rozegranych w latach 1993-2001 mistrzostw Europy Rosjanki aż czterokrotnie sięgały po medal z najcenniejszego kruszcu. Tylko w 1995 r. były 3., kiedy to po złoto sięgnęły grające przed własną publicznością Holenderki. Chociaż tamta lokata Sbornej została odebrana jako niepowodzenie, prawdziwa katastrofa dla żeńskiej rosyjskiej siatkówki nadeszła kilka lat później. W 2003 r. bowiem po raz pierwszy w historii mistrzostw Europy Rosjanek zabrakło na podium! Szansę na medal Rosjanki pogrzebały przegrywając dwa spotkania w fazie grupowej - Sborna uległa wtedy późniejszym półfinalistkom: Turczynkom i Niemkom (oba mecze przegrywając po 0:3) i przypadła jej tylko walka o miejsce 5-8. Ostatecznie, po pokonaniu Bułgarii i Włoch Rosja zakończyła ME na 5. miejscu.

Rok 2003 był rokiem tryumfu reprezentacji Polski. Prowadzone przez Andrzeja Niemczyka biało-czerwone po heroicznym półfinałowym pojedynku z Niemkami w finale ME "zmiotły" reprezentację Turcji, wygrywając 3:0, w setach do 17, 14 i 17. Dwa lata później, w Chorwacji, nasza reprezentacja ponownie zwyciężyła, zostawiając w pokonanym polu Włoszki (2. miejsce) i Rosjanki (3. miejsce). W 2007 r. po raz pierwszy na najwyższym stopniu podium stanęły Włoszki, a swój pierwszy medal ME zdobyły Serbki. Rosjanki były trzecie.

Klasyfikacja medalowa mistrzostw Europy

Medalistki mistrzostw Europy