Granie na wysokościach. Świetliki znowu kopią w Gdańsku

Jacek Stańczyk 31 Grudnia 2019, 05:05

PAP / Adam Warżawa / Na zdjęciu: Premier Donald Tusk (stoi w środku, po lewej Andrzej Kowalczys) stoi w murze podczas sylwestrowego meczu piłki nożnej zorganizowanego przez Spółdzielnię Pracy Usług Wysokościowych

• Mesjasz Donald Tusk. Lechia Gdańsk i jej kibice politycy

O meczu z przyjaciółmi, z wrogami, z byłymi, obecnymi. 31 grudnia w Gdańsku na stadionie przy ul. Traugutta, w samo południe, jak to jest od 36 lat, w meczu piłkarskim zagrają byli pracownicy Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych "Świetlik" oraz ich dzieci, przyjaciele.

Donald, Maciek - kapeluchy!

"Świetlik" powstał, bo trzeba było sobie radzić, brać robotę, która była. Nieżyjący już marszałek Sejmu Maciej Płażyński opowiadał w filmie dokumentalnym pt. "Świetlik - spółdzielnia usług wysokościowych", że zaczynali od wiaderka i szmaty, a po kilku miesiącach wykonywali już prace na wysokościach, ze sprzętem alpinistycznym. On był pierwszym prezesem "Świetlika", jednym z jego twórców. W 1983 roku, w środku stanu wojennego, prawo pozwalało grupie powyżej 10 osób zakładać spółdzielnie pracy.

Robota była ciężka i ryzykowna. Świetliki myły szyby w halach, malowały kominy i wielkie zbiorniki, strącały sople z dachu. Szkolenie trwało jakieś… 3 godziny, kto tam myślał o jakichś pozwoleniach czy atestach wysokościowych. Nie bałeś się, to wiadro, szmata, farba, wałki, drabina i jazda na górę.

Jednym z pierwszych zajęć załogi było czyszczenie szyb w dachach, tak zwanych świetlików. Stąd wzięła się nazwa, nie mająca nic wspólnego ze świecącymi robaczkami.

Aram, Maciek. Pamiętamy! Lechia Gdańsk - Czytaj więcej

A że były ze swoją działalnością trochę na uboczu, próbowały dokuczać władzy, gdy tylko mogły. Rozrzucały z wysokości ulotki, rozdawały na mszach. Gdy jechały na śląskie kominy, w plecakach obok lin przewoziły opozycyjne transparenty. Przez spółdzielnię przewinęło się sporo późniejszych prominentnych polityków, w tamtym czasie działających w trójmiejskim podziemiu.

Na zdjęciu: Nie było zmiłuj. Tutaj ś.p. Maciej Płażyński. Fot. WOJCIECH FIGURSKI/ Newspix.pl

Płażyński wspominał:  - W 1983-84 nie mieliśmy chęci ani pomysłu na bale sylwestrowe. A chcieliśmy się spotykać. Wymyśliliśmy więc, że spotkamy się po coś. I zagramy mecz o 12, później pójdziemy na piwo, a potem rozejdziemy się do domów. To był poważny element kłótni rodzinnych, bo te piwa przedłużały się. A nas jakoś nie ciągnęło na imprezy taneczne, w przeciwieństwie do naszych małżonek.

Od 36 lat bez przerwy, w Sylwestra, w samo południe rozlega się gwizdek i Świetliki, ich przyjaciele grają mecz. - Początkowo graliśmy tak: fizyczni kontra umysłowi, kawalerowie na żonatych, ale z biegiem lat żonatych było coraz więcej. Graliśmy więc starych na młodych, ale ta granica jest bardzo płynna - mówi Kowalczys.

Na zdjęciu. 2011 rok. Andrzej Kowalczys po meczu, w którym strzelił zwycięskiego gola, przybija piątkę Donaldowi Tuskowi. Fot: Piotr Pędziszewski/Trojmiasto.pl

Środowisko z czasem podzieliło się, pokłóciło politycznie. Grało jednak nadal.

Tusk wspominał Świetliki: - To, że myśmy potrafili, wtedy kiedy trzeba było: napić się, zagrać w piłkę, komuś przyłożyć... To była taka ekipa, którą dziś stać na romantyczną legendę. Takiej wspólnoty w życiu nie spotkałem.

Andrzej Kowalczys: Gdy zaczynaliśmy pracować w Świetliku i grać, to był czas opozycji i służby dla Polski. To były czasy, gdy do głowy nam nie przychodziło, że rozpadnie się Związek Radziecki, a Polska dosyć szybko odzyska niepodległość.