Stefan Smołka: Polski żużel po połowie XX wieku

Stefan Smołka 18 Stycznia 2015, 21:00

Z młodszej kadry w Lesznie przed połową dekady lat 50. wyróżniali się Kazimierz Bentke, Zdzisław Waliński i Stanisław Kowalski. Dziś nosiliby oni miano zawodników młodzieżowych (z nieukończonym 22. rokiem życia na karku). Leszno wtedy nie miało bynajmniej łatwej konkurencji. Dobre paczki zmontowano szczególnie we Wrocławiu i w Bydgoszczy. Wrocław był (w ówczesnej skali - rzecz jasna) prawdziwą potęgą czarnego sportu w Polsce, miał bowiem aż dwie świetne drużyny z nazwiskami mocno wrytymi w pamięć kibiców i przepięknymi zgłoskami zapisanymi na kartach historii tej ekscytującej dyscypliny sportu. Oba kluby stolicy Dolnego Śląska w 1953 roku mieściły się w pierwszej czwórce najlepszych polskich zespołów, co było i tak wynikiem gorszym niż rok wcześniej. W 1952 roku bowiem oba wrocławskie teamy zameldowały się w pierwszej trójce, stanęły na (symbolicznym) podium DMP. Były to Spójnia Wrocław i CWKS - z siedzibą we Wrocławiu.

Spójnia Wrocław - Unia Leszno - żużlowy hit lat pięćdziesiątych XX stulecia

Wiele działo się wtedy w Bydgoszczy. Gwardia tamtych lat była mocna, miała w swych szeregach "Ranichę", niesamowitego toruńczyka Zbyszka Raniszewskiego, medalistę mistrzostw Polski, Feliksa Błajdę, Bolesława Bonina (wicemistrza Polski z roku 1953), Eugeniusza Nazimka, Kazimierza Kurka, Zygmunta Garyantosiewicza, Jerzego Jeżewskiego, a drugi już sezon dla barw Bydgoszczy z niemałym powodzeniem startował Alfred Spyra, do niedawna żużlowa gwiazda z Rybnika, także wicemistrz Polski.

Rozgrywki ligowe wygrała Unia Leszno, a zadecydował o tym wielki finałowy mecz na szczycie, rozegrany w Bydgoszczy w dniu 20 września 1953 roku. Mecz zakończył się nieoczekiwanym (jednak - mimo wszystko - Gwardia bowiem wygrała rundę zasadniczą ligi) wysokim zwycięstwem leszczyńskiego obrońcy tytułu 37:16, ale nikt z wypełnionej po brzegi (i konary okolicznych drzew) trzydziestotysięcznej widowni nie twierdził, że mecz był nudny. Mylna, by nie powiedzieć - zgubna, jest bowiem teza, iż wszystko należy spłycać, uśredniać, sprowadzać do maksymalnie równego poziomu (bzdurne KSM-y, ZZ-ki, tzw. goście w meczach ligowych). Wyreżyserowane, albo wymuszone mocą regulaminów, mecze na tzw. styk wcale nie są zbawieniem dla żużla, za to mogą rodzić pokusę dla o wiele łatwiejszych malwersacji. Proszę przyjrzeć się najsilniejszej w świecie futbolowym lidze hiszpańskiej!... Wysokie wygrane i ciężkie pogromy są tam na porządku dziennym, są też mecze piekielnie wyrównane - bez żadnych manipulacji regulaminowych. Drem teamy są lokomotywami wiodącymi do rozwoju, tudzież postępu, a od wieków znana dewiza "bij mistrza!" wyzwala dodatkowe pokłady energii i ambicji. Swoją dramaturgię mogą mieć pojedynki Dawida z Goliatem, pod warunkiem, że dobrze przygotowana jest arena zmagań (tory do walki, a nie jazdy gęsiego), nie narzuca się bezsensownych ograniczeń sprzętowych (stare dobre tłumiki) i dba o ciekawe oprawy zawodów.

Mistrzowska Gwardia Bydgoszcz roku 1955; od lewej: Feliks Błajda, Bolesław Bonin, Jan Malinowski, Mieczysław Połukard, Zbigniew Raniszewski, Rajmund Świtała i Norbert Świtała

Najbardziej awansowała Bydgoszcz. Solidna dotąd paka straciła co prawda Eugeniusza Nazimka, wracającego do Rzeszowa (po swoją śmierć poniekąd), wzmocniona została natomiast wrocławskim nabytkiem, Mieczysławem Połukardem i nierozłącznymi braćmi Świtałami, których Świtałkami zwano. To wystarczyło, by w ten sposób gwardyjski klub znad Brdy w 1955 roku jako pierwszy przełamał sześcioletnią hegemonię leszczyńskiej Unii w najwyższej żużlowej lidze. Bydgoszcz sięgnęła po swoje złoto nr 1.

Stefan Smołka

KUP BILET NA 2024 ORLEN FIM Speedway Grand Prix of Poland - Warsaw -->>