Stefan Smołka: Powroty do przeszłości: Jubileusz w Rybniku - 85 lat istnienia kolebki polskiego speedwaya (felieton)

Stefan Smołka 02 Kwietnia 2017, 18:45

Materiały prasowe / archiwum Stefana Smołki / Pierwszy prezes RKM Rybnik Rudolf Bogusławski na swoim motocyklu

Powroty do przeszłości to cykl felietonów Stefana Smołki.

***

W nieistniejącej dziś restauracji Polonia niewielka grupa zapaleńców zatwierdziła statut, struktury organizacyjne klubu i proklamowała powstanie ośrodka pod nazwą Rybnicki Klub Motocyklowy. Dało to początek oficjalnemu ściganiu w mieście z rybą w herbie. Żyjący jeszcze do niedawna, a pamiętający tamten czas świadkowie (choćby Ludwik Draga, rocznik 1920, powołujący się dodatkowo na przekazy starszych od siebie braci) wspominali, że ów początek był tylko usankcjonowaniem stanu faktycznego, jako że w Rybniku na motocyklach ścigano się już dużo wcześniej. Mówiło się o roku 1912 roku, w okresie fermentu pierwszych lat XX wieku. Mija zatem 105 lat, choć brak niestety na ten temat wiarygodnych źródeł pisanych. W czasach pruskich do 1920 roku na pewno dużo się w tym miejscu działo. Obok Polaków żyła tu bogata społeczność niemieckich ziemian i przedsiębiorców, także narodowości żydowskiej. Motocykle (oraz automobile) były wyrazem prestiżu, by nie powiedzieć obecnego w każdej epoce snobizmu. Jednym z pierwszych właścicieli motocykli w Rybniku był Rudolf Dietmann, posiadacz krwiście czerwonego Ariela, o czym pisał zasłużony dla ocalania pamięci red. Jerzy Szczygielski. Po ostatecznie zwycięskich dla Polaków powstaniach śląskich skurczyły się rybnickie elity, ale niewiele się zmieniło w społecznej mentalności. Pozostały zaszczepione genetycznie pasje rybniczan, choć sporo ze znaczących person opuściło Rybnik, żywe centrum rozległego powiatu z takimi miastami jak urokliwe Jastrzębie Zdrój, wiekowy Wodzisław Śl., poczciwy Knurów i prastare Żory. W 1930 roku powołano tzw. Rybnicki Sport Motocyklowy, na bazie którego dwa lata później powstał RKM.

• Stefan Smołka. Powroty do przeszłości: Veni, vidi, vici - Jana Palucha

Zdzisław Bysiek był aptekarzem, przed i po wojnie prowadził znaną w mieście "Starą Aptekę" przy Rynku, na wylocie ul. Raciborskiej, gdzie sam produkował leki podług własnych innowacyjnych receptur. Miał budzący zazdrość sad na działce opadającej ku brzegom czyściutkiej wówczas rzeki Nacyny. Był wziętym pszczelarzem, produkował miód z własnych pasiek. Miał w domu potężną bibliotekę, zaś w głowie niezwykle rozległą wiedzę techniczną. Publikował fachowe teksty w czasopismach motoryzacyjnych. Ilu podobnym wybitnym jednostkom wojna złamała twórcze kręgosłupy, mówiąc wprost, zniszczyła życie? Bóg to jedyny wie…

Motocykliści rybniccy w szeregu obok Starej Apteki Zdzisława Byśka przy zachodniej pierzei Rynku

Józef Draga na lodzie stawu Ruda za stadionem przy Gliwickiej

Uśmiech Seniora - Joachim Maj w grudniu 2016

Po owych, wojną jeszcze boleśnie smagniętych, fanatykach motorów nadszedł czas wszechstronnego do bólu lwowiaka Jana Palucha, znakomitego zawodnika i trenera Józefa Wieczorka, reprezentanta Polski Mariana Philippa i wspomnianego wyżej asa Joachima Maja czy też walecznego, lecz bardzo pechowego Zygmunta Kuchty. Za nimi szli Boguś Berliński, brat Chimkowy Erwin Maj i kilku innych, ale przed nimi eksplodował błyskotliwy talent nieustraszonego Stanisława Tkocza. Zmarły przed niespełna rokiem "Staszek" to pierwszy rybnicki żużlowy mistrz świata - uczestnik finału DMŚ 1961. Równolegle startowali w rybnickich barwach Karol Peszke, Stanisław Bombik, Alojzy Norek, Waldemar Motyka, Antoni Masłowski, mający swój udział w wielu tytułach DMP.

To przy ich boku wzeszło oślepiająco złote pokolenie w osobach pierwszego polskiego medalisty IMŚ Antoniego Woryny, pierwszego polskiego mistrza świata w jeździe parami Andrzeja Wyglendy, złotego drużynowo i indywidualnie w kraju Jerzego Gryta, fruwającego Antka Fojcika i twardziela Jerzego Wilima, medalisty MŚ Andrzeja Tkocza - najmłodszego z żużlowych braci, pewnego jak Zawisza Piotra Pysznego, inteligentnego Grzegorza Szczepanika, startującego również na angielskich torach, czy też żywiołowego (również w życiu prywatnym) Stanisława Kiljana.

Aż wreszcie pojawiło się grono ostatnich medalowych zuchów w osobach Jana Nowaka, Bronisława Klimowicza, braci Skupieniów, Mirosława Korbela, Henryka Bema, Adama Pawliczka, Andrzeja Musiolika, braci Fliegertów, Eugeniusza Tudzieża, po których (niestety - dla nich i dla Rybnika - już w dobie kryzysu) kroczył cały szereg talentów z ostatnich lat (Mariusz Węgrzyk, Roman Chromik, Rafał Szombierski, Zbigniew Czerwiński, Łukasz Romanek, Michał Mitko i ostatni, jak dotąd, Mohikanin - Kacper Woryna, wnuk sławnego w świecie ”Toniego” Woryny), o niemałych również zasługach w dziele podtrzymywania przepięknych tradycji miasta Rybnika, który wszak "żużlem stoi".

Stefan Smołka