Stefan Smołka. Powroty do przeszłości: Veni, vidi, vici - Jana Palucha

Stefan Smołka 02 Marca 2017, 18:45

Materiały prasowe / Jan Paluch na motocyklu z wózkiem - fot. Fundacja im. Jana Palucha

Jako zawodnik reprezentował barwy bytomskiej Polonii, a na krótko również Budowlanych z Rybnika. W wieku czternastu lat, razem z rodziną przez wojenną zawieruchę, w 1945 roku został wypędzony z bajkowej krainy dzieciństwa. Od małego tryskał niewiarygodną energią. Gdy już dosiadł motocykla, to chciał być wszędzie tam, gdzie cokolwiek się w temacie działo. Nie tylko meldował się na starcie licznych imprez, ale wiele z nich potrafił wprost wygrywać - podług maksymy Juliusza Cezara: "veni, vidi, vici" - przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem. Taki był Jan Paluch.

• Powroty do przeszłości: Jan Grabowski - prawdopodobnie ostatni z wielkich trenerów i wychowawców

Jan Paluch z wieńcem laurowym - fot. Fundacja im. Jana Palucha

Najlepszym potwierdzeniem żużlowej klasy bytomianina z lwowskim rodowodem był pierwszy w historii zunifikowany jednodniowy finał indywidualnych mistrzostw Polski na żużlu, rozegrany wobec piętnastu tysięcy widzów w dniu 23 października 1949 roku w Lesznie. Jan Paluch sprawił wtedy największą sensację, ulegając tylko niezwyciężonemu Alfredowi Smoczykowi i równie sławnemu Eugeniuszowi Zenderowskiemu, gromiąc po drodze takie ówczesne tuzy jak Ludwik Rataj i Bonifacy Spitalniak z Ostrowa Wielkopolskiego, Jan Najdrowski z Grudziądza, Paweł Dziura z Rybnika, Tadeusz Kołeczek z Łodzi czy też przede wszystkim Henryk Woźniak i Józef Olejniczak z klubu gospodarza - LKM Leszno. O tytule zadecydował siódmy wyścig dnia, zakończony kolejnością odwzorowaną potem w końcowej klasyfikacji. W tym pasjonującym wyścigu trójka dotąd niepokonanych "podzieliła się" poniekąd medalami IMP 1949.

Jan Paluch był wyjątkowym człowiekiem czynu, o szerokich horyzontach myślowych, bardzo lubianym wszędzie, gdzie się pojawił. Dla każdego miał uśmiech serdeczny, nikomu nie skąpił przyjaznej dłoni. Za bardzo lubił rozległe przestrzenie ("Hej, hej, hej sokoły / Omijajcie góry, lasy, doły"), by pozostać dłużej przy żużlu. Stąd pewnie jego decyzja o rezygnacji z "czarnego sportu" na rzecz innych motocyklowych wyzwań. Po opuszczeniu Rybnika w 1953 roku jeszcze przez wiele lat słychać było o wyczynach rajdowych i crossowych walecznego Jana Palucha z Bytomia.

Gdy już odstawił motocykl dla sportowego wyczynu, automatycznie stał się aktywnym działaczem w mieście, w bytomskim cechu rzemiosł. Z poświęceniem latami służył dla dobra miasta, w którym z całą rodziną osiadł.

Jan Paluch odszedł cichutko 23 maja 2002 roku. Pozostawił dobro, jakie za życia rozsiewał. Bezlitosny czas zaciera kontury faktów. Niepodsycane permanentną opowieścią legendy gasną. Na szczęście pełen energii wnuk Jana Palucha, notabene jego imiennik, wziął się aktywnie za ocalanie dziadka od zapomnienia. Stworzył fundację jego imienia i pieczołowicie gromadzi materiały. Ich sukcesywne ujawnianie sprawi, że postać Jana Palucha - wielkiego Ślązaka ze Lwowa - z całą pewnością ożyje. Na chwałę Jego samego i nas wszystkich.

Stefan Smołka