Tomasz Dryła. Tylko Motor: Kowboj z Lublina (felieton)

Tomasz Dryła 02 Marca 2018, 18:45

Materiały prasowe / Prywatne archiwum Zbigniewa Matysiaka / Na zdjęciu: Zbigniew Matysiak

Tylko Motor, to cykl felietonów Tomasza Dryły, charyzmatycznego komentatora nSport+.

***

• Tomasz Dryła. Tylko Motor: Czego my chcemy? Robić innym dobrze, czy mieć fajne wyścigi w lidze (felieton)

Zbigniew Matysiak / Foto: Prywatne archiwum Zbigniewa Matysiaka

Jego zagmatwanych, ciężkich i bohaterskich losów nie da się opisać w zwykłym felietonie. To materiał na książkę. Grubą książkę. Życie młodego chłopaka, jedynaka, który musiał pomagać w utrzymaniu siebie i matki w okupowanym Lublinie, było ciężkie. Pewnego dnia Matysiak spotkał na ulicy swojego trenera boksu, Stanisława Zalewskiego - medalistę mistrzostw Polski z 1937 roku, a po wojnie bliskiego współpracownika słynnego Feliksa Stamma. To właśnie Zalewski, po krótkim wywiadzie, wciągnął go do Armii Krajowej. Działał w mieście. Był członkiem oddziału, który likwidował szczególnie niebezpiecznych Niemców i kolaborantów. W '44, pod dowództwem Henryka Niewiadomskiego "Pergona" ruszył na pomoc Powstaniu Warszawskiemu, ale oddział został rozbity w Rykach i samotnie wrócił do Lublina. Tam kierował akcją odbicia ze szpitala postrzelonego sześciokrotnie pod Rykami Niewiadomskiego. Wspólnie z kolegami wyrwał go z rąk Sowietów bez jednego wystrzału. W 1945 roku poszedł do lasu, trafił do oddziału "Romana" zgrupowania samoobrony AK cichociemnego mjr Hieronima Dekutowskiego ps. "Zapora".

Zdjęcie z prywatnego archiwum Zbigniewa Matysiaka

Po amnestii wrócił do rodzinnego Lublina i próbował odnaleźć się w powojennej rzeczywistości, ale z Jego przeszłością, znalezienie pracy było niemożliwe. Z pomocą znowu przyszedł sport. Trafił do sekcji kolarskiej Tadeusza Tuory i od razu zaczął osiągać bardzo dobre wyniki. Wygrał kilka wyścigów, został mistrzem Lubelszczyzny w jeździe na czas, a po zwycięstwie w łódzkiej spartakiadzie otrzymał nominację do kadry Polski. Z powodów politycznych (no i może jeszcze przez zrzucenie portretu Stalina) z kadry wyleciał i trafił do LPŻ Lublin. To właśnie ten klub zorganizował pierwsze w Lublinie zawody żużlowe o "Puchar Życia Lubelskiego". W turnieju przy Nowej Drodze (dzisiejsze Al. Zygmuntowskie) wziął udział m.in. Włodzimierz Szwendrowski. "Kowboj" był w sekcji rajdowej. To właśnie motocykle otworzyły przed nim wspaniały i okraszony sukcesami rozdział skomplikowanej biografii. Dały mu szczęśliwy czas, którego nie zaznał jako chłopiec i nastolatek. Dzięki motocyklom zaczął się uśmiechać.

Do rajdów nadawał się znakomicie. Co mogło pokonać faceta, który przeżył okupację, konspirację, las i więzienia UB? Nic. Twardy charakter, zadziorność, nieustępliwość i szalona wola walki szybko przełożyły się na sukcesy sportowe. Ze świdnicką Avią dziesięć razy został drużynowym mistrzem Polski, za każdym razem kończąc zawody w pierwszej "trójce". "Myśmy wtedy w klubie byli grupą przyjaciół. Podczas wyścigu każdy chciał być najlepszy i robił wszystko, żeby pokonać kolegę, ale po zawodach jeden za drugiego w ogień by wskoczył. Zresztą podczas rajdu też, jechało się przecież dla drużyny. Jak ktoś miał problem ze sprzętem, a dobrze mu szło, to mu się swój motor oddawało tak, żeby sędziowie nie widzieli. Mnie już wcześniej życie nauczyło, jak ważna jest współpraca w grupie i koleżeństwo".

Reprezentował Polskę i klub w niezliczonej liczbie rajdów krajowych i zagranicznych. W 1964 roku został indywidualnym rajdowym mistrzem Polski w klasie 500ccm, a w kolejnych dwóch sezonach sięgał po tytuł wicemistrza. Był najstarszym aktywnym zawodnikiem Avii, a po zakończeniu sportowej kariery został trenerem motocrossu. I to jakim! Zdał maturę, ukończył AWF i jako jedyny wtedy człowiek po wschodniej stronie Wisły uzyskał tytuł trenera sportów motocyklowych. Jego niestandardowe metody do dziś są w Lublinie jednymi z najciekawszych moto - anegdot. Nikt tak jak On nie potrafił dostrzec niuansów w jeździe młodych zawodników. "Kowboj" widział wszystko i - przechadzając się po torze z nieodłącznym kijem – obsztorcowywał podopiecznych. Urządzał im też wyścigi… na drzewo! Rzucał szmatę na najwyższą gałąź i kazał się po nią wspinać. "To uczyło gibkości, koordynacji ruchów, no a niejednokrotnie sztuki upadania" - wspomina z uśmiechem Kacper Kępa. Nauczył się angielskiego, sprowadzał z USA specjalistyczną prasę motocrossową i trenerską, był na bieżąco, kiedy w Polsce nikomu jeszcze nie śnił się internet. I zawsze sam pokazywał, jak przejechać dany element na torze. Ostatni raz jeździł crossówką pięć lat temu. Miał wtedy 87 lat!

"Niesamowity człowiek. Tego, co przeszedł nie jesteśmy sobie w stanie nawet wyobrazić. Wojna go naznaczyła, ale nie zniszczyła. Został wspaniałym sportowcem i świetnym trenerem. Bez oporów oddałem mu pod opiekę obu moich synów (śmiech). Niezwykle jasny i otwarty umysł. Można z nim porozmawiać dosłownie o wszystkim, a myślę, że niejednego młodzieniaszka zaskoczyłby swoją wiedzą i bystrością. Do tego ma kapitalne poczucie humoru - jak wejdzie się z nim na luźniejsze tematy, to można boki zrywać ze śmiechu" - mówi Marek Kępa.

Zbigniew Matysiak nie ma łatwego charakteru, co jest dość zrozumiałe biorąc pod uwagę okoliczności, w jakich ten charakter się kształtował. Ma swoje zdanie i Lublin chyba nie zna przypadku, żeby komuś udało się go do czegokolwiek przekonać. Ale w tym najlepszym sensie. Jego losy mogą nas naprawdę wiele nauczyć, o ile będziemy chcieli słuchać. To opowieść o patriotyzmie, poświęceniu, walce, wytrwałości, honorze i wielkiej ambicji - także, a może przede wszystkim, tej sportowej. Opowieść o tym, że nie można się poddawać, że warto mieć ideały. Opowieść o tragedii i szczęściu. I o wielkim sporcie. W tym jednym życiorysie zawarte są najważniejsze lekcje. A przy nich mała podpowiedź, dla jakich ludzi jest motorsport i jakie jednostki mogą w nim osiągać sukcesy. Twarde, zahartowane, nieustępliwe, odważne i zdeterminowane. "Kowboj" jest genialnym przykładem na to, że szalony upór może uczciwie odpłacić w tej ryzykownej grze. No i daje przykład, że sport może być drogą życia. Może niełatwą, ale czasem piękną. Dla każdego. Bo jeśli Jemu się udało, to kto śmie powiedzieć, że nie miał odpowiednich warunków, sprzętu, samozaparcia, albo że niezależne okoliczności wyhamowały jego karierę? Co "Kowboj" powiedziałby dziś młodym zawodnikom? Domyślacie się, prawda? Na pewno zawstydziłby większość.

Zbigniew Matysiak w akcji / Foto: Prywatne archiwum Zbigniewa Matysiaka

Nie chcę się wdawać w spory o "Żołnierzach Wyklętych". Dość mocno interesuję się historią, ale mam wrażenie, że im więcej wiem, tym mniej mam narzędzi do oceny. Nie o tym ten tekst. Tylko o tym, że miałem ogromny honor poznać tak wyjątkowego człowieka, jak Zbigniew Matysiak. Mężczyznę, który w imię walki o wolność przeszedł piekło, a potem potrafił pozostać wielkim, dobrym i uczciwym człowiekiem.

Człowiekiem kochającym życie, choć to doświadczyło go okrutnie. Jego biografia to podręcznik przyzwoitości i miłości - do ojczyzny, bliźnich i sportu. Zadziwiające, jak los jednostki może połączyć doświadczenia najgorsze z najpiękniejszymi. On dowiódł, że to możliwe. A do tego wychował i rozkochał w motorsporcie kilka pokoleń wspaniałych ludzi. Do medali mistrzostw Polski i licznych pucharów doprowadził m.in. Kacpra Kępę, Adama Kozłowskiego, czy Maćka Nowosada. Dzięki Niemu czuję dumę z tego, że jestem Lubelakiem i wiem, że nie ma rzeczy niemożliwych. To jedna z najbardziej inspirujących postaci, jakie dotąd spotkałem.

Dziś chcę oddać Mu cześć. Mam nadzieję, że wypije Pan sobie wieczorem ukochaną "Perełkę". 150 lat, Panie Zbigniewie! Dziękuję Panu.

Tomasz Dryła