Koszykówka to jedna z najbardziej kontaktowych dyscyplin zespołowych, przez co nie brakuje w niej wielu rodzajów fauli, czyli zagrań niezgodnych z zasadami gry. Sędziowie podczas meczu koszykarskiego mają bardzo dużo pracy i wychwycenie wszystkich przewinień często jest po prostu niemożliwe. Olbrzymi wpływ na tę kwestię ma dynamika tego sportu.
Rodzaje fauli w koszykówce
Przewinienia w koszykówce można podzielić przede wszystkim na dwie grupy. Są to faule w obronie i faule w ataku. Te pierwsze są popełniane wtedy, gdy zawodnik defensywy dopuści się zagrania niezgodnego z duchem gry. Te drugie powstają z winy gracza uczestniczącego w akcji ofensywnej.
Za podstawowe faule w obronie uznaje się: blokowanie, popychanie, uderzanie i przetrzymywanie. Zasadnicze przewinienia w ataku to: ruchoma zasłona i szarża. Ponadto zawodnicy ofensywy powinni wystrzegać się takich aktywności, jak te wymienione przy faulach w obronie. Te zachowania mogą również zostać zinterpretowane jako przewinienia w ataku.
W ligach europejskich jeden zawodnik może popełnić maksymalnie pięć fauli. Po piątym przewinieniu nie może kontynuować swojej gry i musi zasiąść na ławce rezerwowych. W lidze NBA gracze mogą zanotować maksymalnie sześć zagrań niezgodnych z zasadami.
Kolejnym podziałem fauli, który można wyróżnić w koszykówce, to ten na przewinienia w akcji rzutowej i te przed wykonaniem rzutu do kosza. W przypadku, gdy gracz jest faulowany w trakcie akcji rzutowej to dalszy rozwój sytuacji zależy od tego, czy piłka wpadła do kosza. Jeśli tak, to jego rzut jest zaliczany, a temu samemu graczowi, który był faulowany przysługuje dodatkowy rzut wolny. Jeśli piłka jednak nie trafi do kosza, to zawodnikowi przysługuje taka sama liczba rzutów wolnych, jaka byłaby wartość zdobytych punktów (jeśli rzut był warty dwa punkty, to gracz wykonuje dwa dodatkowe rzuty wolne, jeśli trzy to przysługują mu trzy dodatkowe próby).
W koszykówce wyróżnia się jeszcze inne rodzaje fauli, które wykraczają poza dotychczasowe podziały. Arbiter prowadzący zawody może odgwizdać je zarówno w akcji obronnej, jak i ofensywnej. Przewinienia te często dotyczą wszystkich uczestników meczu - również trenerów. Są nimi: faul niesportowy, faul techniczny i faul dyskwalifikujący.
O przewinieniu technicznym można przeczytać w WP SportoweFakty.
Faul niesportowy - co to jest?
Za takie przewinienie uznaje się niedozwolony kontakt z przeciwnikiem. Jest to faul o wadze cięższej, niż zwykłe wykroczenie. Arbiter ma prawo odgwizdać taki faul w momencie, gdy zawodnikowi nie zależy na piłce, a jego celem jest wyłącznie kontakt z innym graczem. Kolejnym powodem do odgwizdania przewinienia niesportowego jest chwila, w której zawodnik forsuje nadmierny kontakt z innym koszykarzem w celu zdobycia piłki. Najczęstszą przyczyną popełnienia faulu niesportowego jest moment kontry. Gdy zawodnik wykonujący szybki atak pędzi na kosz i nie ma już przed nim żadnego obrońcy, to każdy kontakt z boku lub tyłu traktowany jest jako przewinienie niesportowe.
Kary za takie faule zależą od tego, w jakim momencie wykroczenie zostało popełnione. Jeśli przewinienie miało miejsce podczas akcji rzutowej, a piłka znalazła drogę do kosza to punkty są zaliczane, a zawodnik wykonuje dodatkowy rzut wolny. Ponadto piłka wciąż jest w posiadaniu tej drużyny, której gracz był faulowany.
Dwa rzuty wolne przyznaje się w momencie, gdy przewinienie niesportowe było popełnione na zawodniku w jakimkolwiek miejscu na boisku lub w momencie, w którym gracz był faulowany w akcji rzutowej, ale piłka nie znalazła drogi do kosza. Po wykonaniu rzutów osobistych piłka nadal jest w posiadaniu tego zespołu, którego akcja została przerwana w sposób niesportowy.
Ostatnią opcją kary są trzy rzuty wolne. Te przyznaje się w momencie faulu na zawodniku, który był w trakcie rzutu za trzy punkty, ale po tym rzucie piłka nie znalazła drogi do kosza. Dodatkowym atutem dla zespołu faulowanego jest bonus w postaci dodatkowego posiadania.
Faul dyskwalifikujący - co to jest?
Przewinienie tego typu to raczej rzadkość na parkietach Tauron Basket Ligi. Częściej taki rodzaj fauli można obserwować w lidze NBA, chociaż i tam pojawiają się sporadycznie. Jest to wykroczenie o najcięższej wadze. Arbiter ma prawo odgwizdać je w momencie, w którym jakikolwiek uczestnik meczu dopuści się rażącego, niesportowego zagrania lub zachowania, które nie są zgodne z przepisami i duchem gry. Takim przewinieniem może być ukarany zawodnik, trener i jego asystent oraz wszystkie osoby przebywające w strefie ławki rezerwowych.
Zawodnik, któremu zostało odgwizdane przewinienie tego typu, musi natychmiast opuścić plac gry i udać się do szatni lub wyjść z obiektu sportowego. Najczęściej faule dyskwalifikujące zostają orzeczone z powodu bójki. Ciekawostką jest fakt, że każdy gracz, który opuści strefę ławki rezerwowych, a nie pomoże w zaniechaniu bijatyki musi zostać ukarany przewinieniem dyskwalifikującym.
Kary za to wykroczenie są identyczne, jak w przypadku przewinienia niesportowego. Arbiter przyznaje dwa lub trzy rzuty wolne jeśli zawodnik był faulowany w momencie akcji rzutowej, ale piłka nie znalazła drogi do kosza. Kolejnym bonusem jest dodatkowe posiadanie. Jeśli wykroczenie było popełnione w momencie akcji rzutowej, ale piłka wpadła do kosza, to arbiter przyznaje tylko jeden bonusowy rzut osobisty i dodatkowe posiadanie. W przypadku, w którym faul nie miał związku z akcją, arbiter przyznaje dwa rzuty wolne. Drużyna, która je wykonuje kontynuuje grę po jej wznowieniu.
