Bieg na orientację - zasady, treningi, zawody
Bieg na orientację to dyscyplina sportowa, która łączy umiejętności biegacza i zdolność do orientacji w terenie. Zawodnicy BnO muszą nie tylko przebiec określony dystans w jak najlepszym czasie, ale też zaliczyć po drodze wszystkie punkty kontrolne.
Bieg na orientację - historia
Biegi na orientację zapoczątkowali mieszkańcy Skandynawii pod koniec XIX wieku. Traktowano wówczas tę dyscyplinę jako jeden z treningów wojskowych, sprawdzających umiejętności odnajdywania się w obcym, trudnym terenie i wytrzymałość rekrutów.
Szybko jednak biegi na orientację stały się popularne również wśród cywili, a z krajów skandynawskich rozprzestrzeniły się na większość Europy i poza ocean do Stanów Zjednoczonych. Biegi na orientację są dyscypliną olimpijską, chociaż niewpisaną do programu olimpiady.
Bieg na orientację - zasady
Zadaniem zawodników uprawiających biegi na orientację jest pokonanie określonego dystansu w jak najlepszym czasie i zaliczenie po drodze wszystkich punktów kontrolnych. Każdy sportowiec ma do dyspozycji specjalną mapę i kompas. Po zdobyciu punktu kontrolnego zostaje on odznaczony dzięki chipowi, który ma każdy ze startujących.
Wydawać by się mogło, że wystarczy uważnie słuchać na lekcjach przysposobienia obronnego w szkole albo nauczyć się posługiwania mapą samochodową, ale nie jest to tak proste.
Mapa do biegu na orientację
Mapa do biegu na orientację zdecydowanie różni się od popularnych turystycznych albo samochodowych. Przede wszystkim przygotowuje się ją z użyciem innej skali. Najczęściej mapy do biegu na orientację mają skalę 1:10 000, co oznacza, że 1 centymetr na mapie odpowiada 100 metrom w terenie. Wynika to z konieczności odwzorowania sporej liczny szczegółów i dużego terenu na małej mapie, która musi być poręczna w użytkowaniu.
Ponadto symbole, jakich się używa w mapach do biegów na orientację są inne od tych, które znamy np. z map turystycznych. Dla zawodników BnO niebagatelne znaczenie mają bowiem takie detale, jak gęstość lasu w określonych miejscach oraz charakter ściółki. Kolor zielony ma trzy odcienie oznaczające różne rodzaje lasu, a białe plamy na mapie to nie puste miejsca, ale odcinek, który można swobodnie przebiec.
Nawigacja w biegu na orientację zajmuje początkującym zawodnikom bardzo dużo czasu. Zatrzymują się i - stojąc w miejscu - odczytują mapę, zastanawiając się, którą drogę wybrać. Tymczasem najlepsi biegacze robią to, nie zwalniając tempa, a przy tym podejmują najlepsze z możliwych decyzji. To nie lada sztuka, dlatego bieg na orientację to sport niezwykle rozwojowy: poprawia nie tylko kondycję i wytrzymałość, ale także pamięć, koncentrację i umiejętność logicznego myślenia w trudnych warunkach i pod presją czasu.
Bieg na orientację - treningi
Doskonalenie każdego orientalisty powinno się odbywać kilka razy w tygodniu, a treningi nie mogą być takie, jak przy zwykłym bieganiu. Bieg na orientację wymaga bowiem zarówno wzmacniania szybkości, wytrzymałości, jak i sprawności umysłowej. Treningi dla biegaczy na orientację powinny więc uwzględniać następujące rodzaje aktywności:
- długie biegi, na tzw. wybieganie, ale z mapą w ręku i w warunkach terenowych (to pozwala zbudować wyczucie odległości i przyzwyczaić organizm do długiego biegania po zróżnicowanym podłożu, co angażuje trochę inne partie mięśni i sprawia, że stawy działają inaczej niż w przypadku biegu po twardej nawierzchni); - bieg na szybkość (realizowany na bieżni, ale równie dobrze można go zaaranżować na boisku albo osiedlowym placu, ustawiając kilka punktów w niedalekiej odległości od startu i uprawiając trening interwałowy; trzeba trzymać się zasady, że interwałów powinno być tyle, ile rozstawionych punktów); - trening pamięciowy - przenoszeni punktów kontrolnych (taki trening można zorganizować na sali: zawodnik dostaje na początku mapę do przeczytania, następnie po ukończonym torze przeszkód, czeka na niego czysta mapa, na którą musi przerysować punkty kontrolne)Bieg na orientację - zawody
Zawody w biegu na orientację bardzo często odbywają się w wielu miejscach Polski. Jest też duże prawdopodobieństwo, że w Twoim mieście działa klub biegu na orientację. Takie starty to bardzo dobry sposób na sprawdzenie swoich sił przed właściwymi zawodami.
Do najważniejszych zawodów w biegu na orientację należą oczywiście Mistrzostwa Świata w Biegu na Orientację i Mistrzostwa Polski w Biegu na Orientację. Sporą popularnością cieszą się również cykliczne imprezy pod nazwą Runmagaddeon, w których zawodnicy mierzą się z ekstremalnie trudnymi warunkami i biegają np. po pustyni, w bagnach albo nocą.
