Karate - czym jest?
Karate to sztuka walki "gołymi rękami", bez użycia broni. Składa się z rozmaitych
technik blokowania lub udaremniania ataku, a następnie kontratakowania przez uderzenie ręką i innymi częściami ciała. Ciosy w karate mogą być wykonywane ręką, stopą, kolanem, a także głową i innymi powierzchniami ciała. Niebagatelne znaczenie w technice karate ma to, jakimi powierzchniami uderzeniowymi ciała zamierzamy wykonać cios, dlatego o karate mówi się często, że jest prawdziwą szkołą charakterów. Uczy nie tylko samoobrony, ale także dyscypliny - poprzez rygorystyczne treningi - i hartu ducha, który jest związany z filozofią karate.
Zwykle początkujący adepci karate traktują tę dyscyplinę jako formę samoobrony, ale nie wolno zapominać, że znajomość chwytów karate może być śmiertelną bronią. Wprawni mistrzowie tej sztuki walki są w stanie obezwładnić cała hordę przeciwników. Nie mówiąc już o efektownym rozbijaniu cegieł gołą ręką, które jest bardzo popularnym elementem rozmaitych pokazów i filmów. Trenujący karate jest w stanie osiągnąć takie umiejętności, dzięki treningowi prowadzącemu do zjednoczenia ducha i ciała, a także wypracowania głębokiej ufności we własne siły.
Karate - historia
Źródła historyczne pozwalają określić, że korzenie karate sięgają roku 2500 p.n.e. Choć dzisiaj tę sztukę walki kojarzy się raczej z Japonią, to pierwsze wzmianki o niej pochodzą z Chin. Zanim karate dotarło do kraju kwitnącej wiśni minęło wiele wieków.
Z powstawaniem karate wiąże się bardzo ciekawa historia. Według zachowanych źródeł założyciel buddyzmu, hinduski mnich - Chan przebył w 520 r. n.e. pieszo drogę z zachodnich Indii do Chin. Długość trasy liczyła kilka tysięcy mil, a Chan przedzierał się przez łańcuchy górskie (w tym Himalaje), rzeki pozbawione mostów i miejsca zupełnie dzikiej przyrody. Wszystko po to, żeby nauczyć monarchę z dynastii Liang zasad buddyzmu. W trakcie przeprawy mnich obserwował sposób walki zwierząt i owadów, a także siłę natury. Łączył swoje obserwacje z odpowiednimi technikami oddychania i tworzył w ten sposób podstawy legendarnej sztuki walki bez użycia broni - karate.
Pobyt mnicha na dworze cesarskim nie trwał jednak długo i nie należał do udanych. Chan udał się stamtąd do klasztoru Shaolin, gdzie swoją wiedzę przekazywał innym mnichom. Sposób walki, jakiego ich uczył, był oparty na Księdze Wróżb i Księdze Przemian. Treningi były tak wyczerpujące, że adepci sztuki walki, stanowiącej podstawę do powstania karate, padali z wycieńczenia. Dzięki lekcjom Chana mnisi stali się najlepszymi w ówczesnych Chinach wojownikami.
Ten system walki stał się podstawą do powstania boksu chińskiego. Natomiast pomostem, dzięki któremu karate mogło się przedostać z Chin do Japonii była Okinawa, czyli jedna z wysp na archipelagu Ryuku. W tamtym czasie Okinawa stanowiła ważny ośrodek handlu między Chinami i Japonią. To właśnie mistrzowie z archipelagu Ryuku uważani byli za najlepszych znawców sztuki karate na świecie. Im właśnie zawdzięczamy zaszczepienie karate w Japonii.
Karate - style
Obecnie można wyróżnić wiele stylów karate. Część z nich powstała jeszcze na Okinawie, a inne zostały stworzone na potrzeby turniejów karate. Poszczególne style karate powstają w wyniku łączenia elementów innych sztuk walki, jak boks chiński czy ju-jitsu, a także mieszania poszczególnych stylów karate ze sobą.
Karate - style tradycyjne
Jako pierwszy warto wymieniać styl: kyokushin-kai. To styl karate wywodzący się z Japonii. Został opracowany przez Oyame Masutatsu w połowie XX wieku. Nazwa tego stylu karate pochodzi od słów oznaczających 'dążenie do prawdy'. Karate kyokushin-kai jest połączeniem Kempo i Gojuryu (dwóch innych stylów karate) oraz filozofii zen. Charakterystyczne dla karate kyokushin-kai są: odpowiednia technika oddychania, wielokrotne, skumulowane i następujące po sobie ataki oraz technika zabijania przeciwnika. Oczywiście podczas treningów karate adepci uczą się techniki wyprowadzania ciosów i stosowania chwytów, a nie walczą na śmierć i życie.
Karate shohei-ryu to kolejny tradycyjny styl karate, który również ma wiele wspólnego z filozofią zen. Technika karate shohei-ryu nawiązuje do stylu walki smoka, żurawia i tygrysa. Duży nacisk kładzie się tutaj na regulowanie oddychania, umiejętne kontrolowanie napięcia mięśniowego, szybkie i zarazem niskie kopnięcia, błyskawiczne ataki rękami i okrężne bloki. W karate shohei-ryu możliwe jest również stosowanie rzutów.
Karate shotokan to styl zapoczątkowany jeszcze na Okinawie. Niedopuszczalne jest stosowanie jakiejkolwiek broni w karate shotokan. Bardzo wyraźne w tym stylu walki jest dążenie do samodoskonalenia. Charakterystyczne jest to, że zawodnik trzyma dłonie na biodrach, zanim zada cios. Walczący powinni również zaczynać i kończyć każdą walkę blokiem.
Shorinji kempo jest japońskim stylem karate bardzo mocno związanym z filozofią zen i tradycyjnymi naukami mędrców z klasztoru Shaolin. Adepci tego stylu karate muszą zapoznać się z jego duchowymi założeniami, zanim rozpoczną treningi fizyczne i naukę walki. Związek między filozofią buddyzmu, zen i sztuki walki jest w karate shorinji kempo tak silny, że przez niektórych bywa nawet postrzegane jako sekta religijna.
Do pozostałych tradycyjnych stylów karate należą:
- shorin-ryu,
- shorei-ryu,
- wado-ryu,
- goju-ryu,
- isshin-ryu,
- kobo-jutsu,
- shotokai karate-do,
- kempo,
- kenpo.
Karate - zasady
Technika wyprowadzania ciosów w karate jest wywiedziona od najbardziej podstawowych praw fizyki dotyczących ruchów ciała. Adepci karate wykorzystują szybkość, koncentrację siły, kurczenie i rozkurczanie mięśni do tego, żeby używać jak najskuteczniejszych ciosów. Ale każdy zawodnik karate powinien także znać podstawy psychologii, dzięki którym może odpowiednio szybko przewidywać ruchy swojego oponenta.
Jeśli chodzi o dostępne i zakazane konfiguracje ruchów i uderzeń, to w zasadzie można powiedzieć - wszystkie chwyty dozwolone. Karate powstało bowiem jako sztuka walki służąca zabijaniu przeciwników. Ta zasada zmieniła się jednak wraz z powstaniem karate sportowego.
Z karate związana jest także swoista filozofia walki, której prawa są skodyfikowane i ściśle przestrzegane. Każda z zasad karate jest pierwsza, a wszystkie traktuje się jako równorzędne. Brzmią one następująco:
- po pierwsze, doskonalić charakter,
- po pierwsze, bronić drogi prawdy,
- po pierwsze, rozwijać siłę ducha,
- po pierwsze, przestrzegać zasad etykiety,
- po pierwsze, wystrzegać się porywczości.
Karate - karate sportowe
Karate uważano początkowo za konfrontację na śmierć i życie. Jednak wraz ze wzrostem popularności tej sztuki walki, zaczęła funkcjonować jako dyscyplina sportowa. Oczywiste stało się zatem, że uprawianie karate sportowego wymaga wprowadzenia zasad, dzięki którym stanie się ono bezpieczne. Istnieją rozmaite rodzaje karate, które różnią się nieco zasadami. W shotokan dopuszczalne jest atakowanie głowy i szyi, ale ciosy nie mogą dochodzić do powierzchni ciała przeciwnika (muszą się zatrzymywać tuż przed celem). Taekwondo zezwala natomiast na ataki na tułów okryty ochraniaczem, ale głowa jest wyłączona z pola ataku. Można również walczyć w plastikowych hełmach, rękawicach i protektorach, które umożliwiają wyjście bez szwanku z potyczki, w której uderzenia głowy i szyi są dozwolone.
