Marcin Gortat. Ambasador z parkietu

Maciej Siemiątkowski 22 Lutego 2020, 15:00

East News / Jan Bielecki / Na zdjęciu: Marcin Gortat

• Koszykówka. Marcin Gortat zakończył karierę. Oto najważniejsze wydarzenia

O'Nealowi polską kulturę pokazał Marcin Gortat. Zresztą - nie tylko jemu. Cała Ameryka mogła się wtedy dowiedzieć, że pierogi to nie to samo co kiełbasa. W rozmowie z Shaquiem prosto z parkietu Polak dokładnie mu to wyjaśnił, a w kolejnym odcinku "Inside the NBA" legendarny zawodnik LA Lakers dostał od naszej ambasady pierogi, kiełbasę, polskie piwo. Urządził ucztę na wizji.

- To były strzały PR-owe liczone w grubych milionach dolarów. Każdy podpis, każde zdjęcie, każdy uśmiech zostawiony w supermarkecie, to pozostawiona wizytówka nie Gortata, a Polski - wspominał Gortat w rozmowie z Pawłem Kapustą z WP SportoweFakty.

Był tego ogrom. Innego słynnego koszykarza, Toma Chambersa zabrał na wycieczkę do polonijnego sklepu mięsnego. Łodzianin oprowadzał Amerykanina, jakby był to kolejny odcinek "Makłowicza w podróży". Przez 12 lat gry w NBA koszykarz pełnił drugą - nietypową - rolę ambasadora. Opowiadał o Polsce kolegom, kibicom pokazywał ją na corocznych "nocach polskiego dziedzictwa". Zapraszał weteranów i innych znakomitych rodaków ze świata sportu, polityki czy sztuki. Raz w roku mecz Gortata w NBA był świętem polskiej kultury. Swój długi czas w elicie wykorzystał na maksa. Ani Maciejowi Lampe, ani Cezaremu Trybańskiemu nie udało się grać tam dłużej niż trzy lata.

Szczoteczka i "Diablo 2" w walizce

Jego droga do NBA wydaje się wyjątkowo krótka, ale kto się jej dokładnie przyjrzy, ten dostrzeże potężne wyboje. Trudno było. Chłopak nie miał nawet odpowiedniego sprzętu, nawet butów w potężnym rozmiarze. Braki z młodości musiał nadrabiać gigantyczną pracą. Siłownią, która na długie lata stała się jego drugim domem. Tak twierdzi Scott Brooks, trener Washington Wizards.

- Widziałem, ile czasu tam spędzał. Pracował naprawdę ciężko. Codziennie! - opowiadał "Przeglądowi Sportowemu". Gortat nieprzypadkowo dorobił się pseudonimu "Polish Hammer" i "Polish Mashine". Był nie do zdarcia.

Zagraniczną karierę zaczynał w Niemczech w 2003 roku, w RheinEnergie Kolonia. Opowiadał później Łukaszowi Ceglińskiemu na łamach Sport.pl, że wylatując do Niemiec, zabrał tylko szczoteczkę do zębów i ulubioną grę - "Diablo 2". Po prostu nic więcej nie miał.

Po czterech latach spełnił się sen o NBA. Podpisał kontrakt z Orlando Magic. Grał tam cztery lata, kolejne trzy w Phoenix Suns, potem pięć w Wizards. Ostatni rok spędził w Los Angeles Clippers. Łącznie rozegrał 806 meczów w sezonie regularnym i 86 w fazie play-off, w tym jeden w finale NBA. W szczytowej formie nie opuścił żadnego spotkania.

Gdy w niedzielę 16 lutego ogłosił koniec kariery, telewizja CNN informowała o tym na żółtym pasku. Od tej wiadomości Wolf Blitzer zaczął serwis informacyjny, mówił o Polaku długo, by zakończyć polskim: "Dziękuję". Kilka dni później koszykarzowi podziękował również klub Washington Wizards. "Zawsze będziesz częścią naszej drużyny" - napisano w pożegnaniu.

Nie chciał odcinać kuponów. Grać za dużo mniejsze pieniądze niż w szczycie kariery. Marzył o mistrzostwie NBA, więc po zakończeniu etapu w Los Angeles Clippers czekał na ofertę od ekipy walczącej o tytuł. I choć wciąż ceniono jego siłę, to specyfika gry środkowych była już inna. Trenerzy zaczęli wymagać, by częściej prowadzili akcje i rzucali z dystansu. To oddaliło Gortata od wymarzonego transferu.

- Wykonywał dużo brudnej roboty na parkiecie - chwalił go Jamal Crawford z Golden State Warriors w "Rzeczpospolitej". I trafił w samo sedno. Polak wysoki na 211 cm nie bał się ostrych starć, stawiał mocne zasłony i walczył o każdą zbiórkę. Bywało, że rywale odbijali się od niego jak od… czołgu.

Historie do książki

Z bratem natomiast wylądował w sądzie. Ten wyżalił się na warunki w malutkim mieszkaniu ojca i skarżył Marcina, który miał kupić mu nowy dom i auto. Wszyscy zobaczyli odrapany blok na warszawskim Mokotowie zestawiony z rezydencją koszykarza w North Arlington i drogimi samochodami. Swojej racji Gortat dowiódł w sądzie, Robert musiał przeprosić. Wtedy też pogorszyły się jego relacje z ojcem.

Sprawa rozbrzmiała, gdy koszykarz był niekwestionowanym liderem Wizards. Zespół otarł się o finał konferencji, a Polak miał już zapewniony pięcioletni kontrakt wart 60 mln dolarów. Waszyngton odpadł w play-offach z Atalanta Hawks, nasz zawodnik wypadł blado przez zatrucie pokarmowe. Żeby zagrać, wziął trzy kroplówki, ale sił wystarczyło raptem na 12 minut. W 2009 roku jedyny raz zagrał w finale NBA. Przegrał z Orlando Magic.

Marzenie o mistrzostwie pozostało niespełnione. Tak jak te o sukcesach z kadrą. Ale to dużo bardziej skomplikowana historia. Siły kadry nie można było skoncentrować na jednym, silnym środkowym i wymagać od niego również punktowania. Najlepszym wynikiem było dziewiąte miejsce na Eurobaskecie. W 11-letniej karierze reprezentacyjnej (2004-2015) nie po drodze było mu z Polskim Związkiem Koszykówki. Często żartował z działaczy, krytykował słabą promocję dyscypliny i nazywał siebie "promocją PZKosz".

I choć w kadrze nie gra od lat, napięcie wciąż jest wyczuwalne. - Liderem trzeba być na boisku, a nie w mediach społecznościowych - mówił podczas Balu Mistrzów Sportu prezes Radosław Piesiewicz, kiedy reprezentacja odbierała nagrodę drużyny roku po występie na MŚ w Chinach. Wielu obserwatorów uważało, że był to przytyk pod adresem Gortata. Ten odpowiedział na łamach Sport.pl, że prezes jest "karierowiczem".

Krytykę zawiedzionych kibiców zbierał jednak regularnie. Że odpuszcza kadrę i skupia się na NBA. Fanów dzieliło także jego życie w USA. Irytowało otwarte mówienie w amerykańskim stylu o wielkich kontraktach, rezydencjach, najlepszych autach i milionach dolarów. - Jeśli twój problem to za mało pieniędzy, zmień to. Haruj więcej, wstawaj wcześniej, kładź się później. Jeśli uważasz, że masz za mało, to zapie…laj, żeby podpisać większy kontrakt - mówił jednak na naszych łamach.

W ostatnim roku też budził sporo kontrowersji. Komentarze do występów Polaków na MŚ w Chinach bywały czasem uszczypliwe lub błędnie rozumiane. "Cieszę się z wygranej, ale Chiny nam ten mecz oddały" - napisał po zwycięstwie nad gospodarzami wspomaganymi przez sędziów. Spotkanie było kluczowe, bo przybliżyło nas do drugiej fazy grupowej.

Wielka Hiszpania na drodze Polaków. Gigant mocno osłabiony

Później dobrowolnie wpędził się w wielką burzę związaną z materiałem "Wiadomości" TVP o bezwizowej podróży do USA. Telewizja wysłała tam byłego polityka i pracownika telewizji. Rodaka na nowym kontynencie przywitał Gortat. Przeciwnicy TVP grzmieli, że to ustawka, a koszykarz wyjaśnił sprawę krótko. Nazwał ich "debilami".

Branża filmowa

W długotrwałej obsesji doskonałości łatwo popaść w sportową depresję. Gortat poznał to na własnej skórze. - Rzuciłem się w wir pracy. I nie mówię o pracy zawodowej, czyli koszykówce. Spotkania, nagrania, rozmowy, wizyty, campy z dziećmi, fundacja i praca w papierach - muszę non stop coś robić. To działanie jest dla mnie lekarstwem - wyjaśniał później, w jaki sposób wygrzebał się z dołka.

Kolejna zapaść mu nie grozi. Po roku bez gry wie, jak wygląda wstawanie bez porannego treningu i śniadania w klubie. Bez pytań "dobra, co ja mam, k…a, ze sobą zrobić?! Od czego mam zacząć?!". Przed nim kolejne wyzwania.

- Wiem, gdzie rodzice popełnili błędy. Dzięki temu wiem, jaką chciałbym mieć w przyszłości rodzinę - wyjaśnił. Nie chce być też jak koledzy z parkietu, którzy w trakcie karier zakładali rodziny i po kilku latach się rozwodzili. Około 75 procent małżeństw w NBA się rozpada. Gortat pyta - dlaczego miałbym wchodzić w te statystyki? W 2018 roku nie udał się jego związek z aktorką Alicją Bachledą-Curuś, teraz liczy, że po zejściu z parkietu nareszcie założy szczęśliwą rodzinę. Z narzeczoną, Żanetą Stanisławowską, planują zamieszkać w nowym domu. - Budujemy swoją przyszłość i życie razem - deklaruje łodzianin w rozmowie z TVN.

Do tego będzie jeszcze mocniej rozwijał swoje akcje charytatywne i odkrywał młode talenty na campach w Polsce. - Kiedyś takich rzeczy nie było. Gdy byłem młodszy, nikt do nas nie przyjeżdżał, nie wyciągał do nas ręki i nie chciał nas uczyć. Marcin to robi w znakomity sposób, dzieciaki to uwielbiają, więc nie ma nic lepszego - chwalił inicjatywę Adam Waczyński. - Wiele osób dzięki Tobie gra w koszykówkę. Wspaniała kariera - dodawał Mateusz Ponitka.

Los Angeles Lakers zwolnili DeMarcusa Cousinsa. Zrobili miejsce dla Markieffa Morrisa