Bundesliga. Trzech plus jeden. Polski fenomen w Dortmundzie

Piłka Nożna 23 Maja 2020, 09:30

Getty Images / ullstein bild / Na zdjęciu: Robert Lewandowski, Łukasz Piszczek i Jakub Błaszczykowski po zdobyciu mistrzostwa Niemiec 2011

• Bundesliga. Borussia Dortmund - fabryka gwiazd

W języku polskim etymologia rzeczownika geszeft jest zadziwiająca. Słowo pochodzi z niemieckiego Geschaeft (biznes, interes), lecz w Polsce z czasem weszło do obiegu slangowego i najczęściej kojarzone jest z czymś nie do końca czystym, bardziej "interesikiem" niż interesem.

W przypadku kwartetu wspomnianych dortmundczyków, mamy do czynienia z absolutnie czystym i w dodatku dla wszystkich znakomitym interesem. Dla wszystkich, ale zwłaszcza dla Borussii, mimo że klub z Westfalii akurat na Polakach poważnych pieniędzy z tytułu ich kolejnych przeprowadzek nie zarobił.

Umiejętność liczenia

Oceniając wyłącznie pod kątem wydatków i przychodów transferowych, saldo wygląda blado. Łukasz Piszczek pozyskany został z Herthy Berlin za darmo i wciąż jest w klubie. Jeśli w końcu odejdzie, to najszybciej na emeryturę, w każdym razie Borussia na pewno nie zarobi na nim choćby euro. Robert Lewandowski przyszedł za 4,75 mln euro - odszedł za darmo. Jakub Błaszczykowski kupiony za około 3 mln euro - sprzedany za 5 do Wolfsburga, nie licząc wcześniejszego wypożyczenia do Fiorentiny.

Niemniej Borussia gdyby tylko chciała, mogła uzyskać pokaźną kwotę na sprzedaży choćby Lewandowskiego. Jako finalista Ligi Mistrzów była jednak "zarobiona", mogła więc odrzucić ofertę Bayernu Monachium. Bardziej zależało jej na jakościowych zawodnikach, dlatego Lewandowski musiał zostać.

- W Dortmundzie potrafią liczyć pieniądze - mówi Artur Płatek, skaut Borussii. - W pewnym momencie Bayern oferował za Roberta 35 milionów euro, a mimo to Borussia nie przystała na transfer, godząc się z myślą, że za chwilę, po wygaśnięciu umowy polskiego napastnika, straci go, nie zyskując nawet euro. Ale porachowali to sobie dobrze i wyszło im, że rok gry Lewego da klubowi więcej korzyści, a więc i pieniędzy, niż przewidywała oferta Bawarczyków. W konsekwencji Borussia odebrała z nawiązką to, czego nie wzięła od Bayernu.

Już w lutym 2014 roku, kilka miesięcy przed odejściem Lewego, "Bild" rzucił się do kalkulatora i obwieścił: decyzja klubu była słuszna, Polak może zarobić dla Borussii nawet 40 mln euro. Konkretnie miało to wyglądać następująco: Liga Mistrzów - 15 mln euro. Cztery gole w grupie przyczyniły się do awansu Borussii z pierwszego miejsca, a dwa trafienia z Zenitem i wygrana 4:2 na wyjeździe praktycznie zapewniała drużynie z Dortmundu awans do ćwierćfinału. Dalej - wysokie miejsce w Bundeslidze oznaczające bezpośredni awans do kolejnej edycji LM i około 20 mln euro z UEFA premii, bez Polaka stałoby się problematyczne. W lutym Borussia była na trzecim miejscu w tabeli, ale czuła na plecach oddech rywali.

Choć nieco na wyrost założono możliwość zdobycia także Pucharu Niemiec i 5 mln premii z tego tytułu, rachuby "Bilda" - co do zasady - okazały się jednak słuszne. Borussia faktycznie awansowała do ćwierćfinału LM, tylko do finału Pucharu Niemiec, ale zdobyła wicemistrzostwo Bundesligi, zatem wywalczyła bezpośredni awans do kolejnej edycji Champions League.

To wszystko było możliwe także dzięki trafieniom Polaka, nawet jeśli nie był on zadowolony z konieczności wypełnienia do końca kontraktu w Dortmundzie. Uli Hesse, autor książki "Borussia Dortmund. Siła żółtej ściany", pisał: "Wydawało się, że to przepis na katastrofę, ale zamiast się dąsać i narzekać Lewandowski, jak zawsze wzór profesjonalisty, zabrał się do roboty i po raz pierwszy został królem strzelców Bundesligi, jako zaledwie trzeci piłkarz Borussii w historii".

Dlaczego Dortmund?

Niezależnie od tego, że Polacy nie stali się bohaterami wysokich, gotówkowych transferów, przysporzyli Borussii dwa mistrzowskie tytuły, dwa Puchary Niemiec (w drugim udział miał już tylko Piszczek) i finał Ligi Mistrzów. To osiągnięcia trudne do podważenia, w dodatku właśnie Polacy odgrywali w nich pierwszoplanowe role, a ich obecność w jedenastkach sezonów nikogo nie dziwiła - w 2012 roku "Kicker" w All Star rozgrywek zmieścił całą trójkę (Błaszczykowski, Lewandowski, Piszczek), uzupełniając zaciąg mistrzowski Matsem Hummelsem i Sebastianem Kehlem.

Ronald Reng, autor książki "Bundesliga. Niezwykła opowieść o niemieckim futbolu", nie ma wątpliwości, że trójka Polaków pomogła stworzyć jedną z największych marek w Bundeslidze. Z kolei Roman Kołtoń, recenzując książkę Hessego, pisał: "Polonia Dortmund stała się mitem i - jak to mit –- już na zawsze będzie miała miejsce w historii naszej piłki, jak Boniek w Juve, Młynarczyk w Porto czy Dudek w Liverpoolu... W moim przekonaniu trio z Dortmundu miało wręcz wymiar kulturotwórczy, który z perspektywy czasu jeszcze bardziej docenimy: Kuba, Robert i Łukasz zmienili postrzeganie Polaków w Niemczech".

Pytanie dlaczego akurat Dortmund? Być może faktycznie mentalność nasza i mieszkańców Zagłębia Ruhry są podobne. Dodatkowo, w tym uprzemysłowionym regionie Niemiec już w XIX wieku osiedliło się pół miliona Polaków, głównie z zaboru pruskiego. Podejmowali pracę w hutach, kopalniach, a ich potomkowie żyją tam do dziś. Polacy mieli też udział przy powstaniu klubów o robotniczym rodowodzie - Borussii właśnie i Schalke 04, które było wręcz zgryźliwie nazywane "Polackenverein".

Pierwsze wielkie sukcesy BVB w latach pięćdziesiątych, czyli dwukrotne mistrzostwo Niemiec, były udziałem zawodników o swojsko brzmiących nazwiskach: Kwiatkowski, Michallek, Schelbrowski, Kapitulski, a na czele grupy stali jeszcze dwaj świetni napastnicy: Alfred Kielbasa i Alferd Niepiekło, czyli dwie trzecie legendarnego tria "Drei Alfredos", które tworzyli z Alfredem Preisslerem.

- W Dortmundzie mieszka wielu Polaków, także dużo Niemców z polskimi korzeniami, a nasi rodacy pracują w klubie - mówi Płatek. - To specyficzny region, gdzie Polacy traktowani są jak swoi i nie czują obcości. Łatwiej im się asymilować. Tym bardziej, jeśli szybko opanują język niemiecki, a naszym zawodnikom to się udało.

Ebi TEŻ zadowolony

Smolarek, czyli obecny prezes Polskiego Związku Piłkarzy, przecierał szlak w Dortmundzie. Do Borussii trafił z polecenia swego byłego trenera w Feyenoordzie, Berta van Marwijka i zdecydowanie najlepiej spisywał się w sezonie 2005-06, kiedy zagrał we wszystkich meczach ligowych i zdobył 13 bramek. Z Błaszczykowskim się rozminęli. Kuba przyszedł w lipcu 2007, Ebi w sierpniu odszedł do Santander. Nie mógł przypuszczać, że to jego następca wkrótce skradnie serca kibiców BVB, którzy już w 2008 roku, na długo przed okresem największych sukcesów, wybrali właśnie Kubę dortmundzkim piłkarzem roku.

- OK, moi młodsi koledzy zdobyli większą popularność wśród kibiców, zapracowali zresztą sobie na to sukcesami drużynowymi, natomiast ja również nie mam prawa być niezadowolony z pobytu w Dortmundzie - przyznaje dziś Ebi, dodając: – Szybko się zaaklimatyzowałem, od początku porozumiewałem się po niemiecku. Pucharów nie zdobyłem, ale kilka meczów zostanie w pamięci. Choćby debiut w Bundeslidze z Wolfsburgiem, kiedy wszedłem w przerwie i zdobyłem bramkę...

- Ale przede wszystkim Revierderby z Schalke. Dla fanów BVB to rywalizacja zawsze szczególna, a w maju 2007 roku była absolutnie wyjątkowa. Dwie kolejki do końca, Schalke wygrywając zapewniłoby sobie praktycznie mistrzostwo Niemiec. Wygrała jednak Borussia, strzeliłem gola, Schalke nie zostało mistrzem - wspomina Smolarek.

Płatek: - Ebi nie miał wokół siebie kolegów z Polski, ale miał inną mentalność. On przecież wychowywał się w Niemczech, to było dla niego niemal naturalne środowisko, znał język. Że nie zdobył takiej pozycji? Za jego czasów to jeszcze nie była Borussia Kloppa, a to sukcesy często kreują bohaterów.

Smolarek rozegrał w Bundeslidze 81 meczów, strzelił 25 goli, zanotował 15 asyst: -Borussia nie straciła na mnie, Racing Santander zapłacił poważne pieniądze. Odszedłem w dobrej atmosferze, nie byłem z nikim skłócony. Kibice Borussii chyba dobrze mnie wspominają, odczuwam to, gdy przyjeżdżam na mecze, a dwa, trzy razy w roku staram pojawiać się w Dortmundzie, oglądam mecze, udzielam wywiadów klubowej telewizji. Miło też wspominam występ w pożegnalnym benefisie Romana Weidenfellera dwa lata temu. Ponad siedemdziesiąt tysięcy widzów, na boisku gwiazdy Borussii i przyjaciele Romana - Ricken, Ballack, Podolski i ja wśród nich.

Lewy jak Jordan